Ένα βιβλίο πλούσιο σε ιστορικές πληροφορίες
Παρουσιάστηκε το απόγευμα του Σαββάτου στο Διοικητήριο των πρώην φυλακών
Με διάφορες και πολλές από αυτές άγνωστες για το ευρύ κοινό πτυχές της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της καταστροφής που ακολούθησε καταπιάνεται ο σπουδαίος συλλογικός τόμος “Στους δρόμους του πολέμου και της καταστροφής” (εκδόσεις Εκτός των τειχών) που παρουσιάστηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία από τις Αγωνιστικές Κινήσεις Εκπαιδευτικών το απόγευμα του Σαββάτου στο πρώην Διοικητήριο των παλαιών φυλακών.
Παίρνοντας αφορμή από τα εκατοντάχρονα της Μικρασιατικής Καταστροφής στο βιβλίο επιχειρείται (όπως σημειώνεται και στο οπισθόφυλλο) «η προσέγγιση των όσων έγιναν στα πεδία των μαχών, στις κατεστραμμένες πόλεις και χωριά της Μικρασίας, στα καραβάνια των ξεριζωμένων και στα τραπέζια των διαπραγματεύσεων, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις έπαιξαν τις τύχες χωρών και λαών, με τη συνεργασία των πρόθυμων, μωροφιλόδοξων αστικών τάξεων».
Αναφερόμενη στο βιβλίο η φιλόλογος κα Αθανασία Τσιοτινού τόνισε: «Θα ήθελα να υπογραμμίσω τα λόγια του Ν. Ψυρούκη, που παρατίθενται και στην Εισαγωγή του βιβλίου, ο οποίος έγραφε το 1962: «Η αιτία της μικρασιατικής Καταστροφής ήταν και είναι η αιτία που καθορίζει μέχρι σήμερα την εξέλιξη της ελληνικής πραγματικότητας. Απόκτησα την πεποίθηση πως το θέμα της Μικρασιατικής Καταστροφής αποτελεί κλειδί για την κατανόηση της σύγχρονης Ελλάδας». Ελπίζω και εύχομαι αυτό το βιβλίο να παρακινήσει όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους νέους να ξεκλειδώσουν κομμάτια της ιστορίας του ελληνοτουρκικού πολέμου 1919-1922, να μελετήσουν και να εμβαθύνουν στη συγκεκριμένη πτυχή της ιστορίας και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε με τους γείτονές μας, τους Τούρκους. Είμαι σίγουρη ότι το βιβλίο αυτό βάζει ένα λιθαράκι, αν σκεφτούμε και τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε και τις ομοιότητές της με το 1919, στις προσπάθειες για ειρήνη και συναδέλφωση των λαών. Εύχομαι να μην χρειαστεί ξανά να πορευτούμε στους δρόμους του πολέμου και της καταστροφής».
Ως μέλος της συγγραφικής ομάδας ο κ. Κώστας Μιχαλάκης σημείωσε: «Θεωρώ ότι δεν είναι απλά ένα ακόμη βιβλίο για το 1922 αλλά φωτίζει και κάποιες πλευρές της εκστρατείας και της καταστροφής που δεν είναι και πολύ γνωστές. Φυσικά γίνεται μια αναφορά στα γεγονότα όπως και μια προσπάθεια πολιτικής αποτίμησης του τι οδήγησε στην καταστροφή ενώ γίνονται και αναφορές στην εγκατάσταση των προσφύγων, στη στάση της Αριστεράς είτε της νεαρής τότε Σοβιετικής Ένωσης είτε των Ελλήνων κομμουνιστών που μόλις είχαν αρχίσει τότε να οργανώνονται, και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Φυσικά δεν είναι ένα βιβλίο που μπορεί να δώσει όλες τις απαντήσεις, ένα τέτοιο τεράστιο θέμα δεν πρέπει να συζητιέται μόνο στην επετειακή χρονιά αλλά να είναι θέμα συνεχούς ανατροφοδότησης και αυτό που ελπίζω εγώ και οι άλλοι 14 συγγραφείς είναι να δώσουμε ώθηση στη συζήτηση που αγγίζει όλο αυτό το θέμα».
Εκ μέρους της συγγραφικής ομάδας μίλησαν επίσης ο κ. Δημήτρης Παυλίδης και ο κ. Κώστας Βλαχόπουλος που ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία από καμιά πλευρά ότι η Μεγάλη Ιδέα ήταν κοινός στόχος και των δυο αντιμαχόμενων μερίδων της άρχουσας τάξης και των βενιζελικών και των βασιλικών. Η συζήτηση όμως συχνά περιστρέφεται γύρω από τη στρατηγική αντίληψη του Βενιζέλου υπέρ των διεθνών συμμαχιών, το «ποτέ μόνοι», σε αντιπαράθεση με τον απομονωτισμό της άλλης πλευράς, η οποία είχε κατηγορηθεί μέχρι και για… ρομαντισμό! Δεν θα αμφισβητήσω το «ποτέ μόνοι» του Βενιζέλου όμως θα το ονομάσω εξάρτηση και όχι διεθνείς συμμαχίες. Η επιμονή στην ορθότητά του απευθύνεται σήμερα σε όσους αμφισβητούν τα δεσμά της εξάρτησης. Σήμερα το «ποτέ μόνοι» λέγεται «μένουμε Ευρώπη» και φυσικά «μένουμε ΝΑΤΟ». Η αντιστροφή της πραγματικότητας συνεχίζεται για δεκαετίες. Η εξάρτηση, ένας από τους κυριότερους παράγοντες που ευθύνονται για τα δεινά του λαού, παρουσιάζεται και για τότε και για τώρα ως η μοναδική σωτηρία του. Όσο φορέας της πολιτικής της εξάρτησης ήταν ο Βενιζέλος άλλο τόσο ήταν και ο Κωνσταντίνος και οι υποστηρικτές του. Έτσι, και οι δυο κινούσες δυνάμεις που οδήγησαν στη μικρασιατική τραγωδία, η εξάρτηση και ο μεγαλοϊδεατισμός, ήταν παρούσες και ισχυρές και στις δυο παρατάξεις κι έτσι στην ουσία το αποτέλεσμα του πολέμου δεν θα άλλαζε όποια κι από τις δυο ήταν στην εξουσία».
Την έκδοση συμπληρώνουν δυο παραρτήματα, ένα χρονολόγιο των βασικών γεγονότων και ορισμένα κείμενα της εποχής, και αρκετό φωτογραφικό υλικό.
