Ο Μύθος και το τραγικό τέλος της αλησμόνητης Μαρίκας Νίνου

• Με αφορμή την επέτειο του θανάτου της, στις 22/2/1957
• Ένα συγκινητικό αφιέρωμα καρδιάς, για την θρυλική παρτενέρ του Βασίλη Τσιτσάνη, από τον συντοπίτη μας καλλιτέχνη Σώτο Αλεξίου

Τι να ακούσεις από έναν κόσμο κάλπικο, αντιγραφέα. Μέσα σε ένα κλοιό από «δήθεν» που ο ήχος είναι προέκταση της πνευματικής ανυπαρξίας; Και αν κάπου υπάρχει μια φωνή δεν ακούγεται. Γυρίζεις το «Ρολόι πίσω», οσφραίνεσαι το άρωμα μιας άλλης εποχής και ελπίζεις πως η επόμενη δεκαετία κάτι καινούριο θα φέρει.

Αθήνα. 1950

Η ραγδαία άνοδος των «μπουζουκιών», η προτίμηση και η αποδοχή από τον καλό κόσμο αποτελεί φαινόμενο στα μουσικά χρονικά της Ελλάδας. Ο λεγόμενος καλός κόσμος εισέβαλε σε ένα χώρο που ήταν περιχαρακωμένος από ανθρώπους της εργατιάς και του φτηνού μεροκάματου. Κυρίαρχη φιγούρα το ντουέτο Τσιτσάνης-Νίνου.

*

Η συνάντηση του Τσιτσάνη με τη Νίνου τάραξε τα δεδομένα της νυχτερινής διασκέδασης. Ήρθε σαν ανεμοστρόβιλος και παρέσυρε όλους γύρω τους. Όλοι μιλούσαν για το ντουέτο Τσιτσάνη-Νίνου Αν σκεφτούμε ότι η ζωή του Ντουέτο διήρκησε μόνο 5 χρόνια, από το 1949 μέχρι το1954, και όχι πάντα κάτω από ομαλές συνθήκες, ίσως να πούμε πως είναι λίγος ο χρόνος για να εδραιωθεί ένας τέτοιος μύθος…

Όμως κανένας χρόνος δεν είναι λίγος όταν πρόκειται για προικισμένα άτομα με θείο ταλέντο.

Το ντουέτο μετά από πολλές ρίξεις, το καλοκαίρι του 1954 διαλύεται οριστικά, και στις 29 Σεπτεμβρίου η Μαρίκα αναχωρεί για την Νέα Υόρκη για δουλειά, στο κέντρο «Νέον Βυζάντιον» και θεραπεία, πάσχει από καρκίνο της μήτρας.

Ο Τσιτσάνης δεν μπορεί να την ακολουθήσει. Εκείνες τις μέρες γεννήθηκε ο γιός του ο Κώστας. Αλλά και δεν υπήρχε λόγος να εγκαταλείψει τον θρόνο του που είχε στην Αθήνα. Και εξάλλου τις δουλειές τις κλείνει ο συνθέτης και όχι ο τραγουδιστής.Η Μαρίκα τελευταία είχε υπερβεί λίγο το ρόλο της…

Η Μαρίκα φεύγει θυμωμένη σαν κάποιον που του κλέβουν και το τελευταίο ρούχο.

Ξεσπά στο τραγούδι του Τόνι Μαρούδα. Τραγουδά:

«Λόγια ανταλλάξαμε βαριά

και ρίζωσε το μίσος στην ψυχή μας».

Στέλνει μήνυμα στην Αθήνα.

Στην Νέα Υόρκη συγχρόνως με τις εμφανίσεις κάνει νέες εξετάσεις και συνεχίζει τη θεραπεία της. Τότε ακούει το τραγούδι του Χιώτη «Εγώ θα φύγω μακριά σου» που την κυριεύει ολόκληρη και θέλει όσο τίποτα άλλο να το γραμμοφωνήσει . Με τον Καπλάνη που είναι και αυτός στην Νέα Υόρκη πραγματοποιεί αυτή της την επιθυμία. Τραγουδά σπαραχτικά.

«Κι’ αν δεν με θέλεις να είμαι κοντά σου

Εγώ θα φύγω ,θα φύγω μακριά σου.» 

Η φωνή της σπασμένη σε χίλια κομμάτια , γεμάτη λυγμούς και σπαραχτική ικεσία στέλνει στον Τσιτσάνη ένα δραματικό μήνυμα μέσα από το τραγούδι του Χιώτη. Ξέρει πια πως είναι πολύ άρρωστη. Ο καρκίνος προχωράει. Θέλει να γυρίσει πίσω στα παλιά. Να φύγει από το δωμάτιο της 42ας οδού που βλέπει το φωταγωγό. Θέλει την ψευδαίσθηση μιας καινούριας αρχής, και αν είναι να πεθάνει ας πεθάνει βλέποντας τον γαλάζιο Αττικό ουρανό. Και τον Ιούλιο του 1955 με τον καρκίνο να παραμονεύει ύπουλα να την αρπάξει γυρίζει πίσω στην Αθήνα (9-7-55)

Ο Τζίμης που την καταλαβαίνει προετοιμάζει την επανεμφάνισή της, βάζει στην «Καθημερινή» ένα διαφημιστικό δίστηλο με μαύρα μεγάλα γράμματα κλεισμένα σε δαντελένιο πλαίσιο.

Τίνος ήταν η ιδέα της ρεκλάμας; Του Τζίμη ή της Μαρίκας; Μάλλον της Νίνου γιατί όλη η εμφάνιση έχει νοοτροπία Αμερικής.

Ο Χοντρός δεν μπορεί να πει όχι στην επιθυμία της Μαρίκας, ξέρει όμως πως δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνη της. Τα πράγματα έχουν αλλάξει και ο Τζίμης δεν είναι ο Τζίμης που ήταν μια φορά. Κάνει όμως μια προσπάθεια να τη βάλει έστω και για λίγο πάνω στο πάλκο με το Βασίλη. Ο Τσιτσάνης δεν μπορεί. Είναι κλεισμένος αλλού. Η νυχτερινή Αθήνα άλλαξε. Η Μαγεία είχε χαθεί. Τη συμπαραστέκεται όμως ηθικά και οικονομικά.

Ήρθε το απόβραδο της 1ης Οκτωβρίου του 1955. Ο Τζίμης κάνει έναρξη και κινεί γη και ουρανό για να γεμίσει το μαγαζί. Δίπλα στη Νίνου έχει τον Τζοανάκο. Για μια βραδιά η Αχαρνών θύμισε το αξέχαστο παρελθόν. Αστραφτερές λιμουζίνες πάρκαραν απ’ έξω και πανάκριβες τουαλέτες παρέλασαν από τη μεγάλη σάλα του κέντρου. Η Νίνου αισθάνεται αληθινή Βασίλισσα, είναι σαν να μην έλειψε ποτέ!

Πάνω από την είσοδο εγκαινιάζεται η μεγάλη φωτεινή επιγραφή που τα πολύχρωμα «ΝΕΟΝ» κάνουν τη νύχτα μέρα. Πάνω γράφει με μεγάλα κεφαλαία γράμματα «ΤΑΒΕΡΝΑ Ο ΤΖΙΜΗΣ Ο ΧΟΝΤΡΟΣ» και πιο κάτω με κόκκινα λαμπερά «ΜΑΡΙΚΑ ΝΙΝΟΥ» η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.» Ακριβώς από κάτω με μικρότερα γράμματα «ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΟΑΝΑΚΟΣ». Η Νίνου στέκεται στο απέναντι πεζοδρόμιο και δε χορταίνει να κοιτάει. Ξέρει και δεν ξέρει πως τέτοια μεγαλεία δεν θα ξαναδούν τα μάτια της. Λίγο πριν το τέλος ,λίγο πριν έρθει  νύχτα, γραμμοφωνεί το «αγάπη που έγινες δίκοπο μαχαίρι». Όλη η μαχαιριά δική της . Ως το κόκαλο. Τον άλλο χρόνο ξαναπήγε στην Αμερική για θεραπεία.

Γυρίζοντας εμφανίζεται για λίγο στου Τζίμι του Χοντρού. Διακόπτει την εμφάνιση της και καταβεβλημένη εισέρχεται στο Ευαγγελισμό.

*

Η Μαρίκα Νίνου έφυγε νωρίς, (37-38 χρονών) χωρίς ο ημερήσιος τύπος -εκτός από την «Καθημερινή» που έγραψε δυο λόγια να αντιληφθεί τον θάνατό της. Ούτε μια γραμμή για τη Βασίλισσα του λαϊκού τραγουδιού. Λίγοι πιστοί φίλοι παραβρέθηκαν στην κηδεία της η οποία τελέστηκε αθόρυβα στο νεκροταφείο του Αιγάλεω στις 23 Φεβρουαρίου του 1957.

*

Μαζί με τη Νίνου χάθηκε και το άρωμα μιας άλλης εποχής. Μάταια προσπάθησα να βρω κάποιο ίχνος της στο νεκροταφείο του Αιγάλεω. Ούτε μια σημείωση στο βιβλίο των ενταφιασμένων. Μόνο το σπίτι της στα προσφυγικά του Αιγάλεω είναι ακόμα εκεί, που μας λέει ότι εδώ έζησε η Μαρίκα Νίνου η βασίλισσα του λαϊκού τραγουδιού.

Η ταβέρνα του Τζίμη του Χοντρού χωρίς τον Τσιτσάνη και τη Νίνου πήρε την κάτω βόλτα. Σαν παλιός σιδηροδρομικός σταθμός που κανένα τρένο πια δεν σταματά. Σαν τρυφερή ανάμνηση, σαν βιβλίο με παλιές φωτογραφίες που γυρίζουν το χρόνο πίσω.

Άρχισαν να περνάνε από το πάλκο δεύτερα και τρίτα ονόματα όχι ικανά να κρατήσουν τον κόσμο που κατηφόριζε προς τις Τζιτζιφιές.

Ο Τζίμης ο Χοντρός όπως και πολλά άλλα πράγματα πέρασαν στο περιθώριο σαν μια ευεργετική νεροποντή, έμεινε όμως στην ιστορία γιατί από εκεί πέρασε ο Ξακουστός Τσιτσάνης και η Νίνου η βασίλισσα του λαϊκού τραγουδιού.

Όσο για μένα η αναζήτησή μου για το Μύθο Μαρίκα Νίνου μου άφησε μια στάλα πίκρα για τη γυναίκα Νίνου που σαν ηρωίδα αρχαίου δράματος έζησε τον πρόωρο θάνατό της.

Σώτος Αλεξίου