Θανάσης Λάλας-Δημοσιογράφος, Συγγραφέας: Ο Καζαντζίδης ήταν ένας πολύ κανονικός άνθρωπος αλλά με θεϊκά στοιχεία
Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο για τον κορυφαίο ερμηνευτή Στέλιο Καζαντζίδη κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός με τίτλο «Θηρίο ανήμερο». Δημιουργός του ο πολύπειρος δημοσιογράφος κ. Θανάσης Λάλας που μας μιλάει σήμερα για το βιβλίο του, στο οποίο ο Καζαντζίδης, μεταξύ άλλων, για πρώτη φορά μιλάει για τη φήμη, το χρήμα, το αναγκαίο της ζωής, τα δώρα του Θεού, για τον πολλαπλασιαστή της αντοχής του βασανισμένου ανθρώπου, για την καταγωγή του θυμού του, για το κόστος της ειλικρίνειας, τα λάθη, για τους ανθρώπους που αδίκησε και γι’ αυτούς που τον αδίκησαν, για τα κοροϊδιλίκια των ανθρώπων της νύχτας, για τους ανθρώπους που χτίζουν θεόρατα σπίτια για να ζήσει μέσα ο «κύριος Κανένας», για τη μεγάλη φωνή που έχει ανάγκη την ψυχή, για τον μετρονόμο της ευτυχίας, για την πείνα, το «ξύλο χωρίς όρια», τα ναρκωτικά, τον τζόγο. Κλείνει επίσης τη διαμάχη με τον κ. Χρήστο Νικολόπουλο ο οποίος δίνει στη δημοσιότητα για πρώτη φορά ένα από τα γράμματα που του έστελνε ο Στέλιος από την Αμερική. Επίσης φιλοξενούνται δηλώσεις μεγάλων καλλιτεχνών για τον αξέχαστο τραγουδιστή.
Ερ: Κύριε Λάλα παρακαλώ πείτε μας κάποια στοιχεία για το νέο σας βιβλίο με τον ιδιαίτερο τίτλο «Θηρίο ανήμερο» για τον μεγάλο Στέλιο Καζαντζίδη.
Απ: Έχουνε βγει πολλά ενδιαφέροντα βιβλία για την ζωή του Στέλιου αλλά αυτό το βιβλίο είναι κάπως αλλιώτικο καθώς δεν έρχεται να προσθέσει μια σειρά από πράγματα που αφορούν απλώς και μόνο την τραγουδιστική ιστορία του Καζαντζίδη γιατί εγώ δεν είμαι ένας ιστορικός του λαϊκού τραγουδιού έτσι ώστε με απόλυτη ακρίβεια να παρακολουθώ το έργο του. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι ο άνθρωπος και το κυριότερο απ΄ όλα να ερευνήσω πώς αυτός ο τραγουδιστής φεύγει από την πολύ καλή φωνή και γίνεται μύθος. Μια διερεύνηση ενός μύθου κάνω. Έχουνε περάσει τόσα χρόνια από τον θάνατό του και βλέπουμε πως ο Καζαντζίδης είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο αποκάλυψης της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας. Συμμετέχει στην εξέλιξη αυτής της χώρας και αυτού του λαού. Αντιπροσωπεύει το βάσανο, τον πόνο, τον διωγμό και γενικά θα έλεγα ότι είναι το τραγουδιστικό DNA αυτής της χώρας. Βλέπουμε έναν τρόπο σκέψης αυτού του ανθρώπου που ερμηνεύει και προσεγγίζει τα πράγματα με μια σοφία, που αντιλαμβάνεται γύρω του τι συμβαίνει, δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος που ενστικτώδικα πιάνει τα πράγματα. Ο Καζαντζίδης είχε σκέψη και υπηρετούσε έναν ηθικό κώδικα, ήταν υπόλογος σε αυτούς που τον ακούγανε, δεν ήταν ένας άνθρωπος που λειτουργούσε με το εγώ του, ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος θεωρούσε ότι το θείο χάρισμα της φωνής που είχε ανήκε στους απλούς ανθρώπους και τους το επέστρεφε. Χαρακτηριστικά αναφέρω το περιστατικό που υπάρχει και στο βιβλίο όταν ο Μίκης Θεοδωράκης του είπε να βγούνε για συναυλίες με τα «Τραγούδια της Ανατολής» που δεν είχαν καταφέρει να πούνε λόγω Χούντας και του λέει ο Καζαντζίδης «Μίκη μου να βγούμε αλλά να πούμε και κάτι καινούριο. Δεν γίνεται να βγαίνουμε στον κόσμο και να λέμε τις κονσερβούλες». Είχε δηλαδή μια απόλυτη συνείδηση του τι επιστρέφει στον κόσμο. Ο κόσμος ήταν το μέτρο του, το μέτρο της φωνής του.
Ερ: Άρα θεωρείτε ότι η αυθεντικότητα του χαρακτήρα του και φυσικά η σπουδαία φωνή του ήταν τα βασικά στοιχεία που τον έκαναν να λατρευτεί από τόσο κόσμο και να γίνει αυτός ο μύθος του λαϊκού τραγουδιού;
Απ: Η διαφορά του Καζαντζίδη από άλλους τραγουδιστές είναι το ότι ενώ είχε μια μεγάλη φωνή δεν στάθηκε σε αυτό αλλά ακούμπησε την ζωή του σε αυτό το καταπληκτικό όργανο. Δεν είναι τυχαίο που τραγουδά αυτά τα τραγούδια γιατί τελικά το μεγαλείο του είναι ότι αντιπροσωπεύει έναν κόσμο που πονάει και βασανίζεται. Δεν ήταν μίζερος όπως έλεγαν μερικοί αλλά εξέφραζε την ελληνική ψυχή. Ο εμφύλιος, ο ξενιτεμός των ανθρώπων που άφηναν πίσω τους την πατρίδα τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα για να βρούνε την γη της επαγγελίας ήταν καταστάσεις που ακουμπάνε πάνω στη φωνή του Καζαντζίδη και γι΄ αυτό όταν ακούμε π.χ. «Το θολωμένο μου μυαλό» καταλαβαίνουμε ότι εκεί είμαστε εμείς οι ίδιοι.
Ερ: Τον ζήσατε από πολύ κοντά και στις συνεντεύξεις αλλά και σε προσωπικές στιγμές. Πώς ήταν στην καθημερινότητά του;
Απ: Ήταν ένας άνθρωπος που αν κάτι του είχε συμβεί γινότανε θηρίο, θυμωμένος, εμμονικός και την άλλη στιγμή ήταν σαν ένα μωρό. Ήταν πολύ ανοιχτός στα ερεθίσματα που έπαιρνε από την καθημερινότητά του. Αυτό το πράγμα τον έκανε να φτάνει πολλές φορές σε ακραίες συμπεριφορές και σε άλλες στιγμές να είναι ένας πανάγιος άνθρωπος.
Ερ: Πιστεύετε ότι αντιμετωπίστηκε όπως θα έπρεπε δηλ. στη σωστή του υπόσταση από το σύστημα των δισκογραφικών εταιρειών, των μέσων ενημέρωσης κ.λπ.;
Απ: Γενικά τα συστήματα (καλλιτεχνικά, πολιτικά κ.λπ.) θέλουν ανθρώπους που να είναι ελεγχόμενοι και να παίζουν τον ρόλο που θέλουν αυτά. Τα συστήματα για να κάνουν αυτό που θέλουνε εξαγοράζουν τους ανθρώπους όχι μόνο με χρήματα αλλά προτείνοντάς τους φιλοδοξίες, ένα λαμπρό μέλλον με υλικά αγαθά κ.λπ. Ο Καζαντζίδης δεν ήταν τέτοιος άνθρωπος, δεν λογάριαζε τέτοια πράγματα, δεν αγοραζότανε, είχε το δικό του βιολί. Μπορεί ο Μάτσας να του έδινε εκατομμύρια και ο Καζαντζίδης να έλεγε «Δεν με ενδιαφέρει αυτό που λες. Θέλω να είμαι στον Άγιο Κωνσταντίνο και να ψαρεύω». Υπήρξε μαγαζάτορας που του είχε πει να πηγαίνει στο μαγαζί του, να κάθεται στο πρώτο τραπέζι χωρίς να χρειάζεται να τραγουδήσει και στο τέλος της βραδιάς να του δίνει την μισή είσπραξη. Φυσικά και δεν το δέχθηκε. Ήταν ένας άνθρωπος που είχε μια φοβερή συνέπεια σε αυτό που έκανε και πίστευε, αυτή η φτιαξιά τέτοιων ανθρώπων σπανίζει πλέον.
Ερ: Μιλώντας κάποια στιγμή με τον γνωστό στιχουργό κ. Λευτέρη Χαψιάδη μου είχε πει ότι «ο Καζαντζίδης ήταν Θεός και δεν το γνώριζε». Τι σας λέει αυτή η φράση;
Απ: Αν ο Θεός είναι αυτό που λέμε το ανεξήγητο και το άπιαστο τότε πράγματι ο Καζαντζίδης είχε τέτοια χαρακτηριστικά. Ήταν ένας πολύ κανονικός άνθρωπος που μπορούσες να μιλάς μαζί του και να συμπεριφέρεται όπως όλοι εμείς, να πίνει ούζο, να ψαρεύει με την βάρκα του και να κάνει απλά, καθημερινά πράγματα και από την άλλη να του δίνουν εκατομμύρια και να τα αρνείται κάτι που δικαιολογημένα φαίνεται ασύλληπτο και άρα κατά μία έννοια θεϊκό στοιχείο και ίσως αυτό να εννοούσε ο Χαψιάδης που φυσικά είχε μακρά και στενή συνεργασία μαζί του και τον έζησε από πολύ κοντά.
Ερ: Με το γράμμα του κ. Νικολόπουλου από την αλληλογραφία του με τον Καζαντζίδη θεωρείτε ότι μπαίνει ένα τέλος στην μεταξύ τους διαμάχη που είχε οδηγηθεί μέχρι τα δικαστήρια;
Απ: Το τέλος σε αυτή την διαμάχη δεν ξέρω αν μπορώ να το βάλω εγώ. Αυτό που έκανα είναι να μην διατηρήσω δημοσιογραφικά ή συγγραφικά αυτή την διαμάχη γιατί κατά βάση δημοσίευσα πράγματα που μου έλεγε ο Καζαντζίδης τα οποία δείχνανε ότι ναι μεν είχε τις εμμονές του αλλά είχε τσατιστεί διότι είχαν εμφανιστεί κάποιοι και του έλεγαν για τον Μάτσα και μετά επειδή του έλεγε κάποια πράγματα και ο Νικολόπουλος θεωρούσε ότι και αυτός ήταν μέσα σε μια κομπίνα εναντίον του. Όλοι οι γύρω φροντίζανε να διατηρηθεί αυτή η σύγκρουση μεταξύ τους. Εγώ, όχι επειδή ήμουνα πολύ καλός άνθρωπος ή φοβερός δημοσιογράφος, κάποια στιγμή του λέω του Καζαντζίδη «Μα είναι δυνατόν να λες αυτά τα πράγματα εναντίον του Νικολόπουλου που τον πήρες από πιτσιρίκι και τον έκανες βασιλιά;». Έτσι ανθρώπινα τον ρώτησα και μου είπε «Έχεις δίκιο, ήταν βλακεία μου, δεν έπρεπε να τα πω αυτά». Δεν απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο να είχε επηρεαστεί από την ασθένειά του σε αυτή την συμπεριφορά θεωρώντας ότι ίσως αυτό τον έκανε οξύθυμο. Θέλω να πω δηλαδή ότι προσπαθούσε να δώσει μια ερμηνεία και να μαλακώσει τα πράγματα. Όταν τα έμαθε αυτά ο Νικολόπουλος μαλάκωσε και αυτός γιατί είναι ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων και είχε φασαρίες από όλη αυτή την κατάσταση καθώς οι φανατικοί καζαντζιδικοί του χρέωναν πράγματα και έπρεπε να διαχειριστεί αυτή την ιστορία για έναν άνθρωπο που είχε αγαπήσει, τον είχε παντρέψει, του είχε βαφτίσει το παιδί. Όλοι έχουμε στιγμές θυμού ακόμα και απέναντι στα αγαπημένα μας πρόσωπα. Το καταλάβαινα αυτό και έβλεπα ότι ο Καζαντζίδης αγαπούσε τον Νικολόπουλο και επίσης ο Νικολόπουλος αισθανόταν το ίδιο για τον Στέλιο.
Ερ: Το αγαπημένο σας τραγούδι από τον Καζαντζίδη ποιο είναι;
Απ: Μου αρέσουν όλα αλλά ξεχωρίζω δύο, το «Σαββατόβραδο» από την «Πολιτεία Α΄» του Μίκη Θεοδωράκη με στίχους Τάσου Λειβαδίτη και το άλλο η «Μαντουμπάλα» που είχαμε κάποια στιγμή τραγουδήσει και μαζί. Εδώ θα σας πω και πώς γνωρίστηκα μαζί του. Όταν έκανα στο ραδιόφωνο με τον Λάμπη Ταγματάρχη την εκπομπή «Τα κακά παιδιά» έβαζα τραγούδια του Καζαντζίδη και τραγουδούσα επάνω τους. Ο Στέλιος άκουγε την εκπομπή και πήρε τηλέφωνο στον σταθμό –για να πω την αλήθεια στην αρχή νόμιζα ότι ήταν ο Μητσικώστας και μου έκανε πλάκα- για να μου πει «Ευχαριστώ που με αγαπάς τόσο πολύ». Του ζήτησα συγγνώμη που τραγουδούσα επάνω στα τραγούδια του και μου είπε «Όχι, αυτό είναι που χαίρομαι πιο πολύ». Όταν βρεθήκαμε από κοντά ο τρόπος που με άφηνε να τραγουδάω ήταν απίστευτος. Ήταν συγκινητικός και γενναιόδωρος και ποτέ δεν έβγαλε απέναντί μου διάφορες εμπάθειες. Ίσως παίζει ρόλο όχι μόνο στη δημοσιογραφία αλλά και στην ζωή γενικότερα με τι θέλει να ασχοληθεί ο καθένας. Δεν με ενδιέφερε όταν βρισκόμουνα με τον Στέλιο να μιλήσω για κουτσομπολίστικα θέματα αλλά με ενδιέφεραν άλλα πράγματα όπως π.χ. πώς μπορεί ένας άνθρωπος να ζει μέσα στο σπίτι της σιωπής όταν όλοι οι άνθρωποι απέξω από αυτό το σπίτι θέλουν να ακούσουν την φωνή του.
Ερ: Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνατε να μιλήσουμε και είμαι σίγουρος ότι πάρα πολλοί θα χαρούν αυτή την συνέντευξη για τον κορυφαίο Στέλιο Καζαντζίδη όπως ένας θείος μου που τον λατρεύει και έχει όλα τα τραγούδια του.
Απ: Εγώ σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και θέλω να τονίσω ότι είναι ένα βιβλίο που θα ήθελα να το διαβάσουν όσοι αγάπησαν και έζησαν τον Καζαντζίδη για να δούνε μια άλλη πλευρά του. Ένας λόγος που με ενδιαφέρει να πουληθεί αυτό το βιβλίο με την έννοια να το διαβάσουν οι άνθρωποι είναι για να καταλάβουν ότι δεν ήταν αυτό που προσπάθησαν να του προσάψουν, ότι ήταν μίζερος και γκρινιάρης, αλλά το ότι είχε ένα μεγαλείο, ήταν ένας άνθρωπος με σκέψη, ψυχή και είχε και συνταγές ζωής όπως πώς πρέπει να ζεις για να είσαι καλά με τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Χαιρετίσματα λοιπόν στον θείο σου και σε όλους
