Πως γίνεται μια πετυχημένη μουσική για τον κινηματογράφο…
Ο γεννημένος στον Καναδά κ. Χάμι Μαν (Hummie Mann) είναι ένας σπουδαίος κινηματογραφικός συνθέτης του Χόλιγουντ που έχει βραβευθεί με δύο EMMY –το ένα για την ενορχήστρωση στο εναρκτήριο νούμερο του γνωστού ηθοποιού κ. Μπίλι Κρίσταλ στην παρουσίαση των βραβείων Όσκαρ το 1992- ενώ προτάθηκε άλλες δύο φορές για ενορχηστρώσεις του στην δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «Αυτός, αυτή και τα μυστήρια». Στα εξαιρετικά soundtracks που έχει υπογράψει για ταινίες αξίζει να αναφέρουμε τα «Η χρονιά του κομήτη», «Ρομπέν των δασών: Οι ήρωες με τα κολάν», «Δράκουλας: Νεκρός και μ’ αρέσει», «Ο Τόμας και ο μαγικός σιδηρόδρομος», «In gold we trust», «Επικίνδυνα παιχνίδια», «Benefit of the doubt» και πολλά ακόμη.
Συνέντευξη στον συνεργάτη μας Χάρη Μαντέλλο
Πώς αποφασίσατε να γίνετε συνθέτης και να κάνετε αυτό το υπέροχο μουσικό ταξίδι;
Ανέπτυξα ένα ενδιαφέρον για την μουσική αρκετά νωρίς. Το πρώτο μου μουσικό όργανο ήταν η φλογέρα και έπαιζα άλτο, σοπράνο και τενόρο φλογέρα σε μαθητική ορχήστρα του Καρλ Ορφ. Δεν θυμάμαι ακριβώς πόσων ετών ήμουν αλλά σίγουρα ήμουν κάτω από 10. Ένα καλοκαίρι στην κατασκήνωση ξεκίνησα να παίζω κιθάρα που έγινε το βασικό μου μουσικό όργανο κατά τα κολεγιακά μου χρόνια. Κατά τη διάρκεια εκείνου του καλοκαιριού έγραψα και το πρώτο μου τραγούδι, ένα ερωτικό τραγούδι που ήταν κάπως ασυνήθιστο για ένα παιδί 10 ετών. Μετά το καλοκαίρι εκείνο άρχισα να εξασκούμαι στο πιάνο και το κλαρινέτο, κάτι που προφανώς έδειχνε την μουσική κλίση μου. Θυμάμαι επίσης ότι παρακολουθούσα κινούμενα σχέδια και ήμουν εντυπωσιασμένος από τον συγχρονισμό της μουσικής με τη δράση, την κίνηση. Να ξεκίνησε έτσι το ενδιαφέρον μου για την κινηματογραφική μουσική; Πολύ πιθανό. Στο Γυμνάσιο έκανα σόλο εμφανίσεις παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας τόσο δικά μου τραγούδια όσο και άλλων όπως του Τζέιμς Τέιλορ κ.λπ. Ήμουν επίσης σε ένα τζαζ-ροκ συγκρότημα παίζοντας πιάνο και γράφοντας ορχηστρικά κομμάτια. Μετά το Γυμνάσιο πήγα στο Πανεπιστήμιο McGill για έναν χρόνο όπου ξεκίνησα σπουδές για ηλεκτρολόγος μηχανικός και μετά πήγα στο Berklee College of Music στη Βοστώνη όπου πήρα Πτυχίο Μουσικής με ειδικότητα τη Σύνθεση.
Το να γράφετε soundtracks ταινιών απαιτεί στενή συνεργασία με τον Σκηνοθέτη ή βλέπετε την ταινία και προσθέτετε μετά την μουσική;
Η μουσική ενός φιλμ είναι συνήθως το τελευταίο μέρος στη διαδικασία ολοκλήρωσής του επειδή ο συνθέτης όχι μόνο πρέπει να βρει την φωνή του φιλμ δηλ. το στυλ μουσικής που αρμόζει, την ενορχήστρωση κ.λπ. αλλά επίσης πρέπει και να εναρμονίσει την μουσική στις χρονικές απαιτήσεις του φιλμ. Για παράδειγμα, ένας συνθέτης μπορεί να γράψει ένα μεγάλης διάρκειας μουσικό θέμα για έναν χαρακτήρα της ταινίας αλλά πρέπει να το περιορίσει για τις ανάγκες μίας σκηνής με αυτόν τον χαρακτήρα που ο σκηνοθέτης θα χρειαστεί. Όταν διδάσκω σύνθεση κινηματογραφικής μουσικής εξηγώ ότι είναι μια ειδική μορφή σύνθεσης θεμάτων και παραλλαγών. Μπορεί να υπάρξουν ποικίλα μουσικά θέματα για διάφορους χαρακτήρες στο φιλμ αλλά κάθε θέμα διαφέρει ανάλογα με τα συναισθήματα που βιώνει ο χαρακτήρας, για παράδειγμα φόβο και χαρά. Υπάρχουν επίσης οι «τεχνικές παραλλαγές» που είναι οι τεχνικές για την επέκταση ή περικοπή ενός θέματος ώστε να ταιριάζει στον διαθέσιμο χώρο και χρόνο.
Το να επικοινωνείς με τον/την σκηνοθέτη/ιδα είναι πολύ σημαντικό επειδή η μουσική πρέπει να υποστηρίζει το όραμά του/της για το τι θέλει να εκφράσει το φιλμ σε οποιαδήποτε στιγμή. Ο συνθέτης ερμηνεύει το όραμα του σκηνοθέτη μέσα από την μουσική που μπορεί να επηρεάσει δραστικά την αντίδραση του κοινού σε μια σκηνή.
Γενικά ποια μέθοδο χρησιμοποιείτε για να γράφετε μουσική;
Ξεκινώ βλέποντας το φιλμ και προσπαθώ να βρω αυτό που αποκαλώ το «λεξιλόγιό» της μουσικής του επένδυσης δηλ. το στυλ, τα μουσικά όργανα που θα χρησιμοποιηθούν, το είδος του μελωδικού περιεχομένου, την αρμονική γλώσσα και σε κάποιες περιπτώσεις τις φωνές και το στυλ της ενορχήστρωσης. Άλλο στοιχείο που προσπαθώ να βρω είναι το είδος της σχέσης που πρέπει να έχει η παρτιτούρα με την ταινία, αυτό που ονομάζω «πολιτική» της παρτιτούρας. Για παράδειγμα, σε μια κωμωδία υπάρχουν κυρίως 2 τακτικές για μουσική, συνθέτεις μια μουσική με ένα δυνητικά αστείο μουσικό θέμα ή βάζεις την μουσική κατευθείαν ενάντια στο κωμικό στοιχείο, κάτι που πολλές φορές κάνει την κωμική σκηνή στην οθόνη ακόμη πιο αστεία.
Όταν πλέον το «λεξιλόγιό» και η «πολιτική» της παρτιτούρας αρχίζουν να σχηματίζονται, ξαναβλέπω το φιλμ για το ποιοι χαρακτήρες ή καταστάσεις μπορεί να χρειάζονται αυτόνομα μουσικά κομμάτια και τι παραλλαγές μπορεί να χρειαστεί αυτό το κομμάτι. Με αυτές τις πληροφορίες ξεκινώ να γράφω την πλήρη μουσική.
Έχετε γράψει μουσική για ταινίες πολύ γνωστών σκηνοθετών όπως του αξέχαστου Πίτερ Γέιτς και των κυρίων Μελ Μπρουκς, Τζιμ Έιμπρααμς, Τζο Ντάντε, Τζόναθαν Κάπλαν και πολλών ακόμη. Πώς ήταν να συνεργάζεστε με αυτούς τους σπουδαίους σκηνοθέτες;
Όποτε δουλεύω για πρώτη φορά με έναν σκηνοθέτη κάπως τρομάζω. Θα παραδεχθώ πάντως πως η πίεση που αισθάνομαι είναι σαφώς μεγαλύτερη όταν δουλεύω για κάποιον που έχει ένα εκτεταμένο έργο αλλά κάποιος αναπτύσσει ένα είδος συνεννόησης με σκηνοθέτες που έχει συνεργαστεί μαζί τους πολλές φορές και αυτό κάνει την όλη διαδικασία πιο χαλαρή. Σίγουρα με τιμά το ότι έχω γράψει μουσική αρκετές φορές για όλους τους σκηνοθέτες που ανέφερες διότι το να σε εμπιστεύεται και να σε επαναπροσλαμβάνει κάποιος σκηνοθέτης με τον οποίο έχεις συνεργαστεί και άλλες φορές είναι κάτι που σε κάνει να αισθάνεσαι πιο άνετα.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο βραβείο για έναν συνθέτη; Ένα Όσκαρ, ένα Έμμυ, ένα Γκράμι, η αποδοχή του κοινού ή… όλα αυτά;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Είμαι σίγουρα ευτυχής που έχω κερδίσει αρκετά βραβεία Έμμυ και βεβαίως δεν θα παραπονιόμουν αν κέρδιζα και επιπλέον βραβεία αλλά οι πιο ικανοποιητικές στιγμές μου είναι όταν συναντώ ανθρώπους που πραγματικά γνωρίζουν την μουσική μου. Γνωρίζοντας το πόση μουσική υπάρχει εκεί έξω, το να συναντώ ανθρώπους που τραγουδούν κομμάτια που έχω γράψει είναι μια μεγάλη επιβράβευση. Πριν κάποια χρόνια μου πήρε συνέντευξη για την εφημερίδα Seattle Times η μουσικοκριτικός που έγραφε για την κλασική μουσική. Ήμουν κάπως νευρικός διότι οι φίλοι της κλασικής μουσικής συχνά κοιτούν αφ΄ υψηλού και με κάποιον σνομπισμό τα άλλα είδη μουσικής. Όταν η κυρία που θα μου έκανε την συνέντευξη ήρθε στο γραφείο μου, έκατσε κάποια στιγμή στο πιάνο μου και άρχισε να παίζει διάφορα κομμάτια από κινηματογραφικές μουσικές μου –ΑΥΤΟ ήταν ένα βραβείο!!
Ποια νομίζετε ότι είναι η σημασία της μουσικής για τον κόσμο;
Ελπίζω ότι οι άνθρωποι έχουν μια συναισθηματική ανταπόκριση στην μουσική. Αυτό είναι ειδικά αληθινό όταν μιλάμε για κινηματογραφική μουσική που έχει σκοπό να είναι μέρος της αφήγησης μιας ιστορίας. Όταν η μουσική χωρίς λόγια μπορεί να εκφράσει ένα συναίσθημα ή ένα είδος ανταπόκρισης π.χ. φόβο, χαρά κ.λπ. αυτό σημαίνει, κατά την προσωπική μου άποψη, ότι έχει πετύχει απόλυτα τον στόχο της. Επίσης είμαι ένας συνθέτης μελωδιών και δουλεύω σκληρά για να συνθέσω αξιομνημόνευτες μελωδίες. Όταν ο κόσμος μπορεί εύκολα να τις θυμηθεί θεωρώ ότι είναι κάτι πολύ σημαντικό.
Με τι ασχολείστε αυτόν τον καιρό;
Περνώ ένα μέρος του χρόνου μου συνθέτοντας μουσική για ταινίες και ένα μέρος διδάσκοντας σύνθεση κινηματογραφικής μουσικής. Στον τομέα της σύνθεσης μόλις ολοκλήρωσα την μουσική ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο “The Automat”. Είναι ένα φιλμ για την άνοδο και την πτώση μιας μοναδικής αλυσίδας εστιατορίων στη Νέα Υόρκη και την Φιλαδέλφεια από τις αρχές του 1910 μέχρι την δεκαετία του ’70, αν θυμάμαι καλά. Πολλοί από τους επώνυμους που εμφανίζονται στο φιλμ είχαν τρυφερές αναμνήσεις από την παιδική τους ηλικία σχετικά με το μέρος που ήταν στην πρώτη γραμμή πολλών καταστάσεων όπως η φυλετική ισότητα. Το ντοκιμαντέρ συμμετέχει σε αρκετά φεστιβάλ και όλοι περιμένουμε να υπάρξει κάποια συμφωνία για την διανομή του. Προς το παρόν δεν έχω κάποιες άλλες ταινίες για να γράψω μουσική αλλά φαντάζομαι ότι θα υπάρξουν προτάσεις στο άμεσο μέλλον. Εν τω μεταξύ συνεργάζομαι με μια δισκογραφική εταιρεία στο Λος Άντζελες που κυκλοφορεί πολλά CD με την δουλειά μου. Η συλλογή «The Hummie Mann Collection, volume 1» κυκλοφόρησε πριν λίγες εβδομάδες και τώρα δουλεύουμε το «volume 2».
Στον τομέα της διδασκαλίας το Πτυχίο Μουσικής στη Σύνθεση Κινηματογραφικής Μουσικής που έχω σχεδιάσει και παρέχεται μέσω του Κινηματογραφικού Ινστιτούτου του Seattle βρίσκεται στο 11ο έτος του και όπως σε κάθε διδακτικό έτος βρισκόμαστε σε πυρετώδη ρυθμό.
Ο ακαδημαϊκός μου στόχος είναι αυτή τη χρονιά να ολοκληρώσω το εγχειρίδιο που γράφω τα τελευταία 15 χρόνια που είναι μια κωδικοποίηση των τεχνικών θεωρίας της μουσικής που εφαρμόζονται στη σύνθεση δραματικής μουσικής για ταινίες. Το βιβλίο βρίσκεται σε επεξεργασία για αρκετό καιρό και οι φοιτητές μου το χρησιμοποιούν, συνεργαζόμαστε και επιλύουμε προβλήματα οπότε οδεύει στην ολοκλήρωσή του.
