*Αναδημοσίευση από την «ΕΣΤΙΑ»
Η έλευση του κορωνοιού εκτός από τις υγειονομικές και οικονομικές συνέπειες οδηγεί και σε γεωπολιτικές αλλαγές. Η Τουρκία μετράει ήδη περισσότερους από 4.500 νεκρούς, βλέπει τα αποθεματικά της να τελειώνουν και έχει μπροστά της τεράστιες οικονομικές προκλήσεις. Μέχρι τώρα ο Ερντογάν ήταν ο κραταιός παίκτης του εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού. Ο Τούρκος Πρόεδρος κατάφερε να δώσει ένα όραμα για τον ρόλο της χώρας του στην ευρύτερη περιοχή του Ισλάμ, και βάσισε την πολιτική του ισχύ στην βελτίωση της οικονομικής ευημερίας του μέσου Τούρκου – ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης των Ισλαμιστών πολιτών οι οποίοι βρίσκονταν στο περιθώριο πριν από το 2000.
Σήμερα, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση της εδώ και δεκαετίες. Η δημοτικότητα του Ερντογάν πέφτει συνεχώς μέχρι σε σημείο να απειλείται η πρωτοκαθεδρία του. Ο Τούρκος Πρόεδρος ψάχνει απεγνωσμένα πολιτικά σωσίβια για να παραμείνει ο κυρίαρχος παίκτης στην γείτονα. Δεν είναι λοιπόν απίθανο που προσπαθεί να τα βρει στην γεωπολιτική σκακιέρα της Μεσογείου.
Η εμπλοκή στην Λιβύη θεωρεί πως είναι ένα από τα του «δυνατά χαρτιά». Είναι όμως; Σημειώνουμε, πάντως, ότι ο εμφύλιος της Λιβύης είναι και ένας πόλεμος «δια αντιπροσώπων» (proxy war) μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας. Η Λιβύη έχει τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στην Αφρική και, όπως γράφει ο Τζέιμς Σταυρίδης, πρώην πρύτανης της Σχολής Διπλωματίας Φλέτσερ στο Ταφτς, έτσι όπως δείχνουν τα πράγματα υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να επιτύχει η στρατηγική επιλογή Ερντογάν να στηρίξει τον Σάρατζ και τελικά να γίνει ο μεγάλος κερδισμένος από την κατάσταση στην Λιβύη. Αν συμβεί αυτό ο σουλτάνος κάνει την Τουρκία κεντρικό παίκτη και εν δυνάμει διαμορφωτή των εξελίξεων (ως power broker) στην περιοχή της Ευρασίας και της Μέσης Ανατολής.
Σε αυτή την περίπτωση ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να επωφεληθεί όχι μόνο από την Λιβύη αλλά και από τα κοιτάσματα νοτίου της Κρήτης με βάση την υπογραφή του συμφώνου με τον Λίβυο Πρόεδρο Σάρατζ. Αλλά δεν είναι μόνο το παιχνίδι της ενέργειας. Ενδεχομένως, ο Τούρκος Πρόεδρος να επιδιώξει ακόμα και ένα θερμό επεισόδιο που θα συσπειρώσει τους οπαδούς του στο εσωτερικό και θα του δώσει πολιτικούς πόντους. Γιατί συχνά οι εξελίξεις στο εσωτερικό μπορούν να καταστούν καταλύτης για την Τουρκική διπλωματία.
Μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους η Ελλάδα πρέπει να είναι πανέτοιμη και να δράσει με ψυχραιμία. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική διπλωματία οφείλει να αξιοποιήσει όσο τον δυνατόν καλύτερα το ελληνικό λόμπι στην Αμερική για να έχει παρέμβαση στο ισχυρότερο κέντρο πολιτικών αποφάσεων, ειδικά τώρα που ακόμα η σχέση Τουρκίας και Αμερικής βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Επίσης, καμία πρόκληση των Τούρκων δεν πρέπει να μείνει αναπάντητη. Για παράδειγμα, αν ο Τουρκικός στρατός ανέβει σε δικιά μας βραχονησίδα με σκοπό την επανάληψη των Ιμίων η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να απαντήσει αποφασιστικά.
Συγχρόνως, η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί γρήγορα στην περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων της με το Ισραήλ καθώς τώρα ο Ερντογάν προσπαθεί να προσεγγίσει το κράτος αυτό. Και φαίνεται ότι η Ισραηλινή κυβέρνηση ανταποκρίνεται σε αυτή την προσέγγιση αν λάβουμε υπόψιν ότι πρόσφατα απέφυγε να υπογράψει κοινή δήλωση που να καταδικάζει την τουρκική προκλητικότητα.
Παράλληλα, στον υβριδικό πόλεμο της Τουρκίας (στον Έβρο και αλλού) με όπλα τους πρόσφυγες, fake news, κτλ. θα πρέπει να σχεδιάσουμε από τώρα πως θα αξιοποιήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση (όπως αποτελεσματικά κάναμε πρόσφατα) και τους συμμάχους μας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου για να προλάβουμε επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας.
Τέλος, η χώρα οφείλει να προτάξει την ενότητα κόντρα σε μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις. Η εθνική ενότητα είναι βασικό στοιχείο στην αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης σοβαρής κρίσης στο Αιγαίο. Η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση πρέπει να αναζητήσουν και να βρουν πεδία συνεννόησης και συναίνεσης έτσι ώστε να υπάρξει μια εθνική στρατηγική. Οι ώρες απαιτούν υπευθυνότητα και πατριωτισμό.
