Κορυφαία και η νέα εκδήλωση – παρέμβαση της Λέσχης Τρικαλινού Προβληματισμού
– Πανούσης και Παπακώστα έκρουσαν τον κώδωνα προ-βλέποντας πως «η κατάσταση θα χειροτερέψει»
– Καραθάνος και Κουτεντάκης μίλησαν κυρίως για τις ευθύνες όλων μας στη γέννηση και τη λύση του προβλήματος
Ρεπορτάζ: Δημήτρης Κρούπης
Φωτό: Βασίλης Μπαλαμίτσας
Ο συντονιστής της εκδήλωσης, ο πρώην δήμαρχος Τρικκαίων κ. Χρήστος Λάππας έσπευσε να «προειδοποιήσει» το ακροατήριο (που γέμισε το πρωί του Σαββάτου το Μουσείο Τσιτσάνη) πως οι απαντήσεις στο ερώτημα της εκδήλωσης «Νεανική Παραβατικότητα: αποτέλεσμα ή σύμπτωμα» δεν θα ήταν εύκολες αφού «πρόκειται για ένα πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό και δυστυχώς πάντα επίκαιρο ζήτημα».
Πριν παραχωρήσει τον λόγο στους πράγματι εξαιρετικούς ομιλητές, στην προχθεσινή εκδήλωση της Λέσχης Προβληματισμού Τρικάλων που έδωσε ένα ακόμη ηχηρό «παρών» σε ένα σοβαρότατο κοινωνικό ζήτημα, πρόσθεσε και κάποια στοιχεία-παραδοχές.
-Είναι γεγονός πως υπάρχει αύξηση της παραβατικότητας των νέων.
-Είναι γεγονός πως η οικογένεια περνά κρίση, πως οι αξίες βρίσκονται σε ύφεση, πως έχει απομειωθεί ο ρόλος των δασκάλων και πως έχουμε ορμητική είσοδο στη ζωή των νέων του διαδικτύου.
Ως Λέσχη Προβληματισμού φιλοδοξούμε σήμερα να συμβάλουμε με κοφτερές καταθέσεις στην κατανόηση και αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού κοινωνικού προβλήματος.
Δρ. Γιάννης Πανούσης: Με ανησυχεί η σκληρότητα των παραβατικών νέων..
Ο καθηγητής εγκληματολογίας και πρώην υπουργός Δημόσιας Τάξης δρ. Γιάννης Πανούσης ξεκίνησε την εισήγησή του λέγοντας πως πρόκειται για ένα θέμα «δύσκολο στην κατανόηση και δυσκολότερο στη διαχείρισή του».
Στη συνέχεια ο κ. Πανούσης φάνηκε μάλλον …αισιόδοξος παραθέτοντας κάποια στοιχεία και σύμφωνα με τα οποία ενώ «πράγματι είναι αυξημένα τα περιστατικά παραβατικότητας ανηλίκων και από 6.000 το χρόνο φθάσαμε την τελευταία χρονιά στα 11.000 αλλά όμως παραμένουν χαμηλά στο σύνολο των παραβατικών συμπεριφορών (ανηλίκων και ενηλίκων) αποτελώντας μόλις το 5% ενώ συνολικά η παραβατικότητα στην ελληνική κοινωνία παραμένει χαμηλά σε σχέση με άλλα κράτη του Δυτικού κόσμου.
Αμέσως μετά όμως ο κ. Πανούσης έσπευσε να μας προσγειώσει δυσάρεστα εκφράζοντας την εκτίμησή του πως η γενική εγκληματικότητα τα επόμενα χρόνια στη χώρα μας θα αυξηθεί σημαντικά!
«Με ανησυχεί η σκληρότητα των παραβατών»
Εκείνο όμως που διαφοροποιεί τους σημερινούς παραβατικούς νέους από τις προηγούμενες γενιές και που με ανησυχεί ιδιαίτερα, συνέχισε ο κ. Πανούσης, είναι Η ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ τους και η έλλειψη οίκτου προς το θύμα. Το δύσκολο και το μη διαχειρίσιμο είναι το νέο είδος εγκληματικότητας.
Πρέπει επίσης να μελετήσουμε αν οι νέοι μπαίνουν μόνοι τους στις διάφορες «συμμορίες» ή στρατολογούνται από μεγαλύτερους και χρησιμοποιούνται επειδή γνωρίζουν πως οι ανήλικοι δεν διώκονται ποινικά; Να μελετήσουμε βέβαια και το γιατί ένας νέος καταφεύγει σε παραβατικές συμπεριφορές.
Στη συνέχεια ο κ. Πανούσης κατέθεσε κάποια αίτια του προβλήματος σύμφωνα με την εμπειρία του:
Α. Το οικογενειακό «απο-βάλλον». Η οικογένεια σήμερα παράγει βία. Σήμερα δεν έχουμε μια μορφή οικογένειας. Παλιά λέγαμε «η οικογένεια θα λύσει το πρόβλημα. Σήμερα το πρόβλημα έχει γίνει η οικογένεια σε πολλές περιπτώσεις».
Β. Το σχολείο που πληγώνει. Μπορεί σε λίγα χρόνια να καταργηθούν τα σχολεία, λόγω της τεχνητής νοημοσύνης και να βρεθεί νέος τρόπος για την παροχή της γνώσης στους νέους όμως σήμερα ο ρόλος της σχολικής κοινότητας εξακολουθεί να είναι σημαντικός όχι μόνο για την παροχή γνώσεων αλλά και για την κοινωνικοποίηση των νέων. Δυστυχώς όμως δεν πέρασε καθόλου στην ελληνική κοινωνία ο ρόλος του διαμεσολαβητή του μαθητή, όπως δεν πέρασαν οι σχολές γονέων, οι ανάδοχες οικογένειες. Δεν περνούν γενικά οι συμμετοχικές διαδικασίες. Γενικά το σχολείο έχει πολλά δομικά θέματα…
Γ. Οι γειτονιές των «εκπεπτοκώτων αγγέλων». Αφού λοιπόν το παιδί δεν θα βρει στήριξη ούτε στο σπίτι, ούτε στο σχολείο, τότε που θα ψάξει; Στην γειτονιά, στις παρέες, στις πλατείες και στους δρόμους. Εκεί όμως σήμερα έχουν διαμορφωθεί νέοι κώδικες, στην πλειονότητά τους παραβατικοί.
Τέλος ο κ. Πανούσης επανέλαβε την ανησυχία του για τη βιαιότητα των σημερινών νέων και την ευκολία με την οποία χρησιμοποιούν και όπλα. Υποστήριξε δε πως η νεανική παραβατικότητα συναντάται κυρίως στα φτωχοποιημένα κοινωνικά στρώματα (δεν έχω τίποτα να χάσω άρα γίνομαι παραβατικός) αλλά και στα ανώτερα οικονομικά στρώματα (εξεγερτική βαρεμάρα, τα έχω όλα και ψάχνω την περιπέτεια).
Αγορή Παπακώστα, εισαγγελέας Πρωτοδικών Τρικάλων: Τα πράγματα χειροτερεύουν…
Φλέγον ζήτημα και ένδειξη κοινωνικής παθογένειας χαρακτήρισε τη νεανική παραβατικότητα η εισαγγελέων Πρωτοδικών κ. Αγορή Παπακώστα.
Με τη σειρά της παρουσίασε στοιχεία της Εισαγγελίας τα οποία καταδεικνύουν πως «τα πράγματα χειροτερεύουν κάθε χρόνο και τις αιτίες πρέπει να τις αναζητήσουμε στην οικογένεια, στο σχολείο και στα ελλείμματα της κοινωνίας».
Στην συνέχεια αναφέρθηκε στο πως αντιμετωπίζει ο νόμος την παραβατικότητα των ανηλίκων, μέχρι το 18ο έτος.
«Στον ανήλικο δεν επιβάλουμε ποτέ ποινή κάθειρξης και δεν δικάζεται για κακουργήματα. Δυστυχώς στην πράξη έχουμε κρατήσεις ανηλίκων μαζί με ενήλικους ποινικούς και αυτό προσπαθούμε να το επιλύσουμε. Κάθε άνθρωπος μέχρι 12 ετών θεωρείται ποινικά ανεύθυνος. Ποινική ευθύνη έχουν οι γονείς των ανηλίκων οι οποίοι παραπέμπονται για τα αδικήματα της παραμέλησης ανηλίκου.
-Στο Πρωτοδικείο Τρικάλων δεν έχουμε σοβαρά παραπτώματα ανηλίκων αν και την τελευταία πενταετία έχουμε μια σταθερή αύξηση των υποθέσεων για κλοπές, ναρκωτικά, παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, επιθέσεις σε ανήλικους και ενήλικες, διαδικτυακές παραβάσεις κ.λπ.
Δημήτρης Καραθάνος, σύμβουλος εκπαίδευσης: Τι μπορούμε να κάνουμε για τα παιδιά μας
Ο σύμβουλος εκπαίδευσης Δημήτρης Καραθάνος, που είναι και μέλος του Δ.Σ. της Λέσχης Τρικαλινού Προβληματισμού, έκανε μια ομιλία «από καρδιάς» και αφήνοντας το μικρόφωνο προσπάθησε να έρθει πιο κοντά στο ακροατήριο δείχνοντας και με αυτό τον τρόπο πως εκείνο που λείπει σήμερα από την κοινωνία αλλά κυρίως από τη νεολαία είναι η ζεστασιά, η αληθινή επικοινωνία, το γνήσιο ενδιαφέρον για τη ζωή τους και τα προβλήματά τους και από τους γονείς και από τους δασκάλους.
Θέλοντας να εμφυσήσει θετικά συναισθήματα στις σχέσεις μας με τους νέους ο κ. Καραθάνος είπε πως δεν θα πρέπει να μιλάμε για παραβατική συμπεριφορά αλλά για «μη επιθυμητή συμπεριφορά» και τέτοια είναι η χρήση ουσιών, ο τζόγος, οι βίαιες συμπεριφορές, η κακή χρήση του διαδικτύου.
Να καταλάβουμε πως η εφηβεία είναι το τέλος της παιδικής ηλικίας και η περίοδος που ο έφηβος αρχίζει να ψάχνει τη θέση του στην κοινωνία. Τη θέση του πατέρα και της μητέρας θα πάρει ο φίλος και η φίλη και θα γίνουν πολλές αλλαγές στη ζωή του.
Σήμερα εδώ δεν ήρθαμε για να κουνήσουμε σε κανέναν το δάκτυλο αλλά για να συν-προβληματιστούμε για το καλό των παιδιών μας, τόνισε ο κ. Καραθάνος. Πως νοιώθουν τα παραβατικά παιδιά; Δεν το ξέρω, ξέρω όμως πως πρέπει να δράσουμε όλοι μαζί και η οικογένεια και το σχολείο. Τι μπορεί να κάνει η οικογένεια; Όταν δεν μπορεί να δώσει λύση το παιδί σε ένα πρόβλημά του πρέπει να είναι δίπλα του η οικογένεια και πριν και μετά από μια πιθανή κρίση. Πρέπει να συνδεθούμε με τις ζωές των παιδιών μας, να χτίσουμε γερή σχέση και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε κανόνες, να βάλουμε όρια. Είναι αναγκαία τα όρια και οι κανόνες; Ναι, είναι, γιατί αλλιώς θα ήταν σαν να βαδίζουμε στο δρόμο χωρίς κανόνες. Η χαλαρότητα φέρνει ανοχή και η ανοχή γεννά τυραννίες.
Πρέπει επίσης να ανοίξουμε το σπίτι μας και στους συμμαθητές, στους φίλους, τους γονείς τους και να δημιουργήσουμε σχέσεις αλληλεγγύης. Τέλος πρέπει να δίνουμε ρόλο στα παιδιά και στην οικογένεια και στο σχολείο γιατί αυτό τους τονώνει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση.
Σήμερα, συνέχισε ο κ. Καραθάνος, έχουμε γονείς τριών τύπων. Τους αδιάφορους, τους συνεργάσιμους και αυτούς που λένε «στο δικό μου το παιδί μίλησες έτσι; Θα σου δείξω εγώ…»
Ολοκληρώνοντας την εξαιρετική του ομιλία ο κ. Καραθάνος αναφέρθηκε στην ανάγκη θετικών προτύπων για τη νεολαία:
«Χρειαζόμαστε σήμερα έναν Τεντόγλου ή έναν Γκάλη να μας πάρει και να μας σηκώσει ψηλά! Τη δεκαετία του ’80 οι νέοι είχαν όραμα να πάρουν μια μπάλα του μπάσκετ και να αθληθούν ενώ σήμερα έχουν καθηλωθεί πίσω από τις οθόνες…
Δρ. Γιάννης Κουτεντάκης: Η κίνηση μπορεί να αλλάξει μια κοινωνία!
Ο ομότιμος καθηγητής φυσιολογίας δρ. Γιάννης Κουτεντάκης, επίσης μέλος του Δ.Σ. της Λέσχης, κατέθεσε μια αληθινά «αιρετική» πρόταση για την αντιμετώπιση του προβλήματος η οποία πάντως αξίζει να μελετηθεί προσεκτικά:
«Τι γίνεται με την πρόληψη; Τι γίνεται με το παιδί και τις βιολογικές του ανάγκες; Οι άνθρωποι είναι μηχανές κίνησης πρωταρχικά. Η κίνηση, η χρήση των μυών, ήταν η αιτία της εξέλιξης του ανθρώπου και του εγκεφάλου του. Η άσκηση μπορεί, εκτός των άλλων, να μειώσει τις πιθανότητες άνοιας, στις γυναίκες κατά 90%, σύμφωνα με μελέτες.
Από την αρχαιότητα οι Έλληνες έχουν ανακαλύψει τη σημασία της άσκησης στη σωστή ανάπτυξη του ανθρώπου και ο γυμναστής ήταν στους βασικούς δασκάλους. Σήμερα τα εκπαιδευτικά συστήματα που ξεχωρίζουν για τις επιδόσεις των μαθητών τους βασίζονται στον ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι που δίνουν στα παιδιά κάτι που στο ελληνικό σχολείο δεν γίνεται.
Το παιδί στο παιχνίδι μαθαίνει κανόνες, όρια, το σεβασμό του αντιπάλου, κοινωνικοποιείται. Το παιχνίδι έχει κατοχυρωθεί και αναγνωρισθεί ως δικαίωμα του παιδιού από τον ΟΗΕ. Δυστυχώς όμως σήμερα στη χώρα μας μόλις το 15% των αγοριών και το 5% των κοριτσιών κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις καθημερινά για την υγεία τους. Όμως ένας δωδεκάχρονος έχει από τη φύση του διπλάσια ενέργεια από έναν 35χρονο μαραθωνοδρόμο και αν δεν την καταναλώσει στο παιχνίδι τι θα γίνει; Αλλά που να την καταναλώσει; Στα… πάρκα μας, στα σχολεία μας, στα σπίτια μας, στις αυλές μας; Το παιδί χρειάζεται τουλάχιστον 60΄ έντονης άσκησης καθημερινά. Επιπλέον σήμερα έχουμε και την κουλτούρα του καφέ ο οποίος είναι διεγερτικός και αυξάνει την ενέργεια καθώς και των ενεργειακών ποτών τα οποία είναι ίσα με 4 καφέδες το καθένα και καταλαβαίνετε τι γίνεται…
Πλούσιος διάλογος
Μετά από τέτοιου επιπέδου εισηγήσεις ήταν επόμενο πως θα ακολουθούσε ζωηρός διάλογος. Κυρίως τέθηκε το ζήτημα αν πρέπει να αυστηροποιηθούν οι ποινές για τους ανήλικους αλλά και για τη λειτουργία της κοινωνίας σήμερα η οποία γεννά μάλλον βία και όχι αλληλεγγύη και θετικά συναισθήματα για τον συνάνθρωπο.
