Ερώτηση προς την δημοτική αρχή και τις παρατάξεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Τρικκαίων
Καιρός είναι να αλλάξουν προς το σωστό όλες οι οδοσημάνσεις της πόλης και στο site του Δήμου να υπάρξει ενότητα όπου να αναγράφονται όλες οι ονομασίες των οδών, η εξήγηση (αιτιολογία) τους καθώς και η παραπομπή στο σημείο της πόλης όπου βρίσκονται
Του Σωτήρη Κύρμπα
Προκαταβολικώς να επισημάνω ότι κάθε άλλο απαξιώνω τον μεγάλο λαϊκό τραγουδιστή του οποίου πράγματι θα μπορούσε ο Δήμος Τρικκαίων να τιμήσει την μνήμη του (μαζί με πλειάδα τρικαλινών κορυφαίων δημιουργών) έστω και εάν δεν ήταν Τρικαλινός ο αείμνηστος.
Όμως το όνομα που δόθηκε στην μικρή οδό παρά την πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Κυτριλάκη) της πόλης μας δεν είναι προς τιμήν αυτού του… Διονυσίου. Είναι για τον Μητροπολίτη Τρίκκης Διονύσιο τον Φιλόσοφο τον οποίο οι Τούρκοι μετά την καταστολή της επανάστασης του 1603 έγδαραν ζωντανό στα Γιάννενα και του κόλλησαν μετά θάνατον και την βρισιά “Σκυλόσοφο”…
Δεν είναι πάντως η μοναδική (τουλάχιστον) παραφωνία της Επιτροπής Ονοματοδοσίας του Δήμου Τρικκαίων απέναντι στην ιστορική μνήμη, αλλά και στα τιμώμενα πρόσωπα, που παρατηρούμε σε πολλές οδούς της πόλης.
Στις στήλες του “διαλόγου” είχαμε και στο παρελθόν επισημάνει μερικές (επιεικώς) ανορθογραφίες (βλέπε φύλλο της 21ης Σεπτεμβρίου 2020) σε ένα σχόλιο με τίτλο “Γιατί τιμούν τα Τρίκαλα τον… Γρηγόρη (;) Πατριάρχη;”. Μάλιστα στην εν λόγω τότε οδωνυμική πινακίδα ως τιμώμενο πρόσωπο αναγράφονταν “Γρ. Πατριάρχη”. Επρόκειτο βέβαια για τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’ που ως γνωστόν οι Τούρκοι κρέμασαν στην πύλη του Φαναρίου της Κωνσταντινούπολης στις 10 Απριλίου του 1821.
Κατά πώς φαίνεται όμως, τα μέλη της Επιτροπής Ονοματοδοσίας μας διαβάζουν και έσπευσαν να αποκαταστήσουν την… ανορθογραφία: Οι πινακίδες άλλαξαν και πλέον η μικρή οδός στα Μανάβικα λέγεται… “Γρ. Πατριάρχου” (!). Αλλά το πρόβλημα δεν ήταν ούτε είναι η ορθογραφία.
Παραβίαση των αποφάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων
Λοιπόν, ας σοβαρευτούμε: Κουμάντο για το πώς ονομάζονται και αναγράφονται τα ονόματά τους στις πινακίδες των δρόμων της πόλης ΔΕΝ κάνει η Επιτροπή Ονοματοδοσίας του Δήμου Τρικκαίων, πόσο μάλλον ο κατασκευαστής τους, αλλά το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο.
Όλοι, μα όλοι, οι δρόμοι των Τρικάλων (όπως και όλων των ελληνικών πόλεων) έχουν πάρει τα ονόματά τους μετά από απόφαση της ολομέλειας του Δημοτικού Συμβουλίου, και απ’ όσο γνωρίζουμε τις περισσότερες φορές ομόφωνα.
Στην κάθε ονοματοθεσία, στην κάθε απόφαση δηλαδή του Δ.Σ. περιγράφεται ΑΚΡΙΒΩΣ το πώς θα ονομάζεται ο κάθε δρόμος και συνήθως αυτή η απόφαση συνοδεύεται και από κάποιο σύντομο αιτιολογικό κείμενο.
Το να παραφράζεται, περικόπτεται ή ακόμη χειρότερα να αλλοιώνεται η ονομασία της οδού είναι κατάφωρη παραβίαση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Η Επιτροπή Ονοματοδοσίας δεν έχει κανένα δικαίωμα ακόμη και να “εκμοντερνίσει” ονόματα οδών παρά μόνο εάν το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίσει περί τούτου. Οδός Σωκράτη, Αριστοτέλη ή Ιάσονα ΔΕΝ υπάρχουν στα Τρίκαλα. Βάσει των αποφάσεων των εκάστοτε Δ.Σ. οι οδοί ονομάζονται Σωκράτους, Αριστοτέλους και Ιάσονος.
Και κάτι επιπλέον: Βεβαίως τα συγκεκριμένα ονόματα των δρόμων διευκολύνουν τους επισκέπτες ή και τους ίδιους τους δημότες, και στην καθομιλουμένη μπορούν να τους αποκαλούν όπως θέλουν. Πρωτίστως όμως τα ονόματα αυτά έχουν δοθεί για να τιμηθεί η μνήμη προσωπικοτήτων της ιστορίας, του πνεύματος, των τεχνών κ.λπ., Ελλήνων ή και ξένων (π.χ. Βίκτωρος Ουγκώ, Γαριβάλδη κ.ά.). Ειδάλλως θα είχαμε το σύστημα της Νέας Υόρκης που όλοι οι δρόμοι της έχουν ονομασθεί 1η, 2η, 3η κ.ο.κ. Avenues και αντίστοιχα οι κάθετοί τους 1η, 2η, 3η κ.ο.κ. Streets…
Όπως διαβάζουμε αυτός ο δήθεν “μοντερνισμός” στους ελληνικούς οδοδείκτες δεν συμβαίνει μόνο στα Τρίκαλα, αλλά και σε άλλους Δήμους της χώρας. Στον Δήμο Αγίου Δημητρίου Αθηνών πινακίδα αναφέρει το όνομα “Παλληκαρίδου” και άντε να βρεις ότι πρόκειται για τον Κύπριο ήρωα επαναστάτη και ποιητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη, που απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου του 1957, σε ηλικία μόλις 19 ετών, από τους Άγγλους στην μαρτυρική μεγαλόνησο. (Παναγιώτης Κόρπας, “Τι σου κάνανε, Ευαγόρα;”, εφημερίδα Ρήξη, φ. 165, 13/2/2021, σελ. 19).
Καν’ το όπως το Παρίσι
Το Παρίσι δεν είναι μόνο η πρωτεύουσα της γαλλικής κομψότητας αλλά κυρίως η πόλη που ξέρει να τιμά την ιστορία, τις τέχνες, τον πολιτισμό παγκοσμίως. Οι δε οδοδείκτες, αλλά και οι πινακίδες των πλατειών του είναι κομψοτεχνήματα από μόνες τους. Οι Γάλλοι δεν αρκούνται απλώς στην αναγραφή ενός ξερού ονόματος που σε πολλούς δεν λέει τίποτα, αλλά δίνουν και πληροφορίες στις πινακίδες τους -στο μέτρο του δυνατού- για το τιμώμενο πρόσωπο.
Έτσι, για παράδειγμα, στην οδό (Μάρκου) Μπότσαρη, συμπληρώνουν στην πινακίδα ότι πρόκειται για τον ήρωα του αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας (1790-1823). Στην γαλλική πρωτεύουσα μάλιστα υπάρχει και παρακείμενος της οδού σταθμός του μετρό με την ονομασία του Μπότσαρη.
Ακόμη και στον δρόμο όπου οι Παριζιάνοι φρόντισαν να τιμήσουν την Μαρία Κάλλας, στην πινακίδα αναγράφεται ότι πρόκειται για καλλιτέχνιδα της Λυρικής Σκηνής (1923-1977).
Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις στην Γαλλία αναγράφονται στους οδοδείκτες (μαζί με τις σύγχρονες) και οι παλαιότερες ονομασίες τους με την ένδειξη “Anciennement” (=προηγουμένως). Έτσι η ιστορία της εξέλιξης αλλά και ενδεχομένως των περιπετειών της κάθε οδού είναι αποτυπωμένη και στην οδοσήμανσή της.
Κάτι αντίστοιχο μπορεί χωρίς μεγάλο κόστος να γίνει και στα Τρίκαλα. Εξάλλου ένα έργο με το οποίο θα αλλάξουν όλες οι υπάρχουσες ταμπέλες με καλαίσθητες και σωστά ενημερωτικές ταμπέλες είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει αίσθηση και πέρα από τα όρια της πόλης μας. Αντί του ξερού… Οδός Αριστοτέλη το σωστό αλλά και ελκυστικό στο βλέμμα δεν είναι το: Οδός Αριστοτέλους/(384 π.Χ.-322 π.Χ.)/ Έλληνα φιλοσόφου;
Και βέβαια στα σταυροδρόμια όπου ενδεχομένως δεν υπάρχει ικανός χώρος για τοποθέτηση ταμπέλας οδοσήμανσης να τοποθετηθούν κολόνες για τον σκοπό αυτό.
Ακόμη και σε μεγάλες οδικές αρτηρίες της πόλης (όπως αυτή του Στέφανου Σαράφη) μπορούν να τοποθετηθούν ακόμη και τέσσερις πινακίδες, όπου στις τρεις πρώτες να αναγράφονται οι παλαιότερες ονομασίες της με την ένδειξη “πρώην” και στην τέταρτη η ισχύουσα σημερινή. Εν προκειμένω η συγκεκριμένη οδός που ονομάζονταν αρχικώς “Ηπείρου”, κατόπιν “Βασιλέως Κωνσταντίνου”, στα 1975 “Δημοκρατίας” και από το 1983 “Στέφανου Σαράφη”.
Πέραν αυτών ο Δήμος Τρικκαίων, με μεγάλη εξοικείωση στην ψηφιακή τεχνολογία, επιβάλλεται να έχει ή ειδικό site ή ξεχωριστή ενότητα στο επίσημο site του Δήμου όπου να αναγράφονται όλες οι ονομασίες των οδών της πόλης, η εξήγηση της ονομασίας κάθε δρόμου και παραπομπή (μέσω του Google Map) στο σημείο της πόλης που βρίσκεται ο δρόμος αυτός.
Μέχρι σήμερα η μόνη σοβαρή εργασία επί του συγκεκριμένου θέματος έχει γίνει από τον άοκνο συμπολίτη μας Νεκτάριο Κατσόγιαννο στο βιβλίο του “Οδωνυμικά των Τρικάλων” σε έκδοση του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Τρικκαίων το 1995. Πρόκειται για πολύ καλό βιβλίο-εργαλείο με πλούσιο υλικό και πληροφορίες για τα ονόματα των δρόμων μας.
Καιρός δεν είναι, είκοσι έξι χρόνια μετά, να εκσυγχρονίσουμε, να επικαιροποιήσουμε και να εμπλουτίσουμε ψηφιακά πλέον τα νέα δεδομένα των οδωνυμικών μας; Τι έξυπνο Δήμο έχουμε εξάλλου;
Γιατί, εκτός από την πόλη μας συνολικά, τελικά ο κάθε δρόμος της έχει την δική του ιστορία.
