Ενώ οι εταιρείες σχεδιάζουν να στήσουν 120 ανεμογεννήτριες από τα Χάσια ως τα Στουρναρέικα
Το μέλος του Δικτύου Φορέων και Πολιτών για την Προστασία του Ασπροποτάμου, προειδοποιεί για τις καταστροφικές συνέπειες των αιολικών πάρκων που σχεδιάζονται στις παρθένες βουνοκορφές του νομού
Της Αφροδίτης Νανάκη
Την απουσία ενός εθνικού ενεργειακού χωροταξικού σχεδίου που θα έβαζε όρια στις ορέξεις των επιχειρηματικών συμφερόντων υποδεικνύει ο κ. Χρήστος Τελειώνης, μέλος του Δικτύου Φορέων και Πολιτών για την Προστασία του Ασπροποτάμου, ως την κύρια αιτία του «πολεμικού» κλίματος που έχει διαμορφωθεί σε όλη τη χώρα και στο νομό μας ειδικότερα και αφορά στην αντίδραση συλλογικοτήτων στα σχέδια εταιρειών να σπείρουν με ανεμογεννήτριες τα ψηλά και απάτητα βουνά.
Αρχικά θεωρεί αναγκαίο να διευκρινίσει πως δεν εναντιώνονται συλλήβδην σε κάθε μορφή πράσινης ανάπτυξης, καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, υπογραμμίζοντας όμως πως σε καμιά περίπτωση δεν θε πρέπει να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του ορεινού όγκου και να υποβαθμιστεί το περιβάλλον.
Δεδομένου ότι αυτή την περίοδο βρίσκονται σε διαβούλευση συγκεκριμένες προτάσεις για κατασκευή αιολικών σταθμών στην Πίνδο και στα Άγραφα, ο κ. Τελειώνης προσπαθεί να δώσει μια εικόνα των καταστροφικών επεμβάσεων που σχεδιάζονται στα πλέον παρθένα σημεία του νομού, προβλέποντας τις αρνητικές συνέπειες οι οποίες θα προκληθούν αν δεν αποτραπεί έγκαιρα η υλοποίησή τους.
Δεν είμαστε ενάντια στην πράσινη ανάπτυξη
Σας μεταφέρω ένα σύνθημα γραμμένο σε ένα τοιχίο κάπου στον Ασπροπόταμο: «Η πράσινη ανάπτυξη δεν μας παραμυθιάζει, τη φύση καταστρέφει και τα βουνά ρημάζει». Έχω την αίσθηση ότι το κίνημα ενάντια στην τοποθέτηση ανεμογεννητριών στις κορυφογραμμές των βουνών της χώρας μας, ενδυναμώνει παρά την ισχυρή καταστολή του και υπάρχουν σοβαροί λόγοι.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που είμαστε μέλη του Δικτύου δεν είμαστε ενάντια στην πράσινη ανάπτυξη. Δηλαδή δεν υποστηρίζουμε πως μικρά φωτοβολταϊκά και υδροηλεκτρικά έργα, δεν πρέπει να γίνουν. Εμείς επικεντρώνουμε τον αγώνα μας στην αποφυγή καταστροφής των βουνών.
Τι στοιχεία έχετε στη διάθεσή σας όσον αφορά στις μελέτες που έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα και ζητούν έγκριση για την κατασκευή αιολικών πάρκων στο νομό Τρικάλων;
Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε διαβούλευση 363ΜW (MegaWatt), αυτό σημαίνει 120 περίπου ανεμογεννήτριες διασπαρμένες σε μια περιοχή που εκτείνεται από τα Χάσια μέχρι τα Στουρναρέϊκα. Το ύψος αυτών των ανεμογεννητριών ξεπερνά τα 120 μέτρα και για να καταλάβετε το μέγεθος, αρκεί να σας αναφέρω πως ο πύργος ελέγχου στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος είναι 75 μέτρα. Όλες αυτές οι ανεμογεννήτριες θα βρίσκονται στις κορυφές των βουνών και σίγουρα θα επηρεάσουν αρνητικά την μορφολογία και τον τουρισμό της περιοχής. Πόσο μάλλον όταν θα είναι ορατές και από τη μοναστική πολιτεία των Μετεώρων, όπου συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο για να επισκεφθούν τη μοναστήρια, να δουν από κοντά το μοναδικό αυτό γεωλογικό φαινόμενο, αλλά και να θαυμάσουν τη θέα των βουνών της Πίνδου. Θα βλέπουν λοιπόν οι επισκέπτες τον ήλιο να δύει, πίσω από τις ανεμογεννήτριες.
Εκτός αυτού για να μεταφερθεί όλος αυτός ο τεράστιος εξοπλισμός στις κορυφές των βουνών θα πρέπει να δημιουργηθούν δρόμοι πλάτους τουλάχιστον 10 μέτρων, μεγέθη τεράστια για δασικούς δρόμους. Αναγκαστικά θα γίνουν μεγάλες διανοίξεις με μεγάλες εκχωματώσεις, που μπορεί να προκαλέσουν κατολισθητικά φαινόμενα και να επηρεάσουν τα πολλά χωριά και τους οικισμούς που βρίσκονται στις παρυφές των βουνών, όπου πρόκειται να δημιουργηθούν τα αιολικά πάρκα.
Στέκομαι ιδιαίτερα στο μεγάλο έργο που βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης ισχύος 240MW στο Αυγό. Οι εκχωματώσεις εκεί προβλέπεται να είναι 3.300.000 κυβικά μέτρα. Για να καταλάβουμε για τι μεγέθη μιλάμε, υπολογίστε 200.000 φορτηγά αυτοκίνητα τα οποία θα μεταφέρουν το χώμα, το οποίο δεν ξέρουμε ούτε πώς, ούτε πού θα αποτεθεί».
Άμεση ανάγκη η εκπόνηση ενός εθνικού ενεργειακού χωροταξικού σχεδιασμού
Γιατί υπάρχει λέτε αυτή η επιμονή με τον ορεινό όγκο; Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει εκπονήσει σχετική μελέτη όπου ορίζει μια ζώνη αποκλεισμού πράσινη και μια επενδυτική ζώνη μπλε κοντά στο υπάρχον οδικό δίκτυο. Γιατί δεν υιοθετείται αυτή η πρόταση των επιστημόνων;
Καταρχάς δεν υπάρχει ένα εθνικό ενεργειακό χωροταξικό σχέδιο. Ο καθένας μπορεί –εκτός από τις υψηλής προστασίας περιοχές natura- να καταθέσει μελέτη για οποιοδήποτε μέρος επιθυμεί και εφόσον εξασφαλίσει την έγκριση της αρμόδιας αρχής προχωρά στην υλοποίησή του. Οι εταιρείες που ασχολούνται με τα αιολικά, έχουν πάρει όλες τις κορυφές της Πίνδου και ζητούν αδειοδότηση για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών όπου ξέρουν ότι υπάρχει ένα αιολικό δυναμικό, χωρίς δυστυχώς να λάβουν υπόψη την πραγματική μορφολογία και την υψηλή αισθητική των βουνών.
Από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τα αιολικά πάρκα που σχεδιάζονται σε απόσταση αναπνοής από τον Κόζιακα
που είναι περιοχή Νatura και την ευρύτερη περιοχή των Αθαμανικών Όρεων
που επίσης είναι προστατευόμενη ζώνη και περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πάρκο
Έχουμε αντίστοιχα παραδείγματα στο εξωτερικό; Τι συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Τι περιοχές επιλέγονται για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών;
Εκεί τις τοποθετούν σε μεσαία υψόμετρα, σε περιοχές μικρότερου αισθητικού κάλους και κοντά σε θάλασσες όπου υπάρχει αιολικό δυναμικό.
Ποια είναι η πρόταση του Δικτύου; Που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες χωρίς να βλάψουν το περιβάλλον;
Η δική μας απάντηση έχει δυο σκέλη: πρώτον λέμε ότι τα βουνά της Πίνδου μπορούν να αναπτυχθούν τουριστικά προσφέροντας στην εθνική οικονομία όλη τη διάρκεια του έτους, δεδομένου ότι ο ορεινός τουρισμός αυξάνεται και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Το δεύτερο σκέλος της πρότασής μας αφορά στην ενεργειακή κάλυψη των αναγκών της περιοχής, δεδομένου ότι ο τουρισμός θα τις αυξήσει. Είμαστε υπέρ της δημιουργίας μικρών ενεργειακών κοινοτήτων που θα παράγουν την ενέργεια που αυτές θα καταναλώνουν. Αναφέρομαι σε μικρότερες ανεμογεννήτριες που δεν επιφέρουν καμιά αλλαγή στο περιβάλλον και μπορούν να τοποθετηθούν σε μικρότερα υψόμετρα και να εξυπηρετήσουν μικρότερες ανάγκες. Δεν θα υπάρχουν ουσιαστικά υπερκέρδη που καταλήγουν στο χρηματιστήριο της ενέργειας που αυτός είναι και ο λόγος προώθησης αυτών των μεγάλων έργων. Δεν θέλουμε σε καμιά περίπτωση να γίνουμε παραγωγοί ενέργειας, αλλά τουριστικού προϊόντος, το οποίο είναι αειφορικό και δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα στο περιβάλλον. Όπως και μικρά υδροηλεκτρικά θα μπορούσαν να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Έχει ξεκινήσει επίσης και μια συζήτηση για το τι θα συμβεί μετά από είκοσι χρόνια με τις γερασμένες ανεμογεννήτριες, το πως και αν θα γίνει η απόσυρσή τους και κατά πόσο αυτή η διαδικασία θα είναι μια ακόμη πληγή για το περιβάλλον.
Είναι επίσης μια τεράστια συζήτηση και αυτό είναι το θέμα. Τι θα γίνουν όλοι αυτοί οι τόνοι σίδηρου και πλαστικού τμήματα του οποίου δεν ανακυκλώνονται; Αν κάποιος διαβεβαίωνε ότι θα εγκατασταθούν οι ανεμογεννήτριες για 20 με 25 χρόνια και μετά θα έχουμε έναν ορθό τρόπο αποκατάστασης του τοπίου και του περιβάλλοντος και απομάκρυνσή τους, μπορεί να συζητούσαμε για μια δυο, γιατί θα συζητούσαμε για μια μικρότερη καταστροφή και θα βλέπαμε και τα ανταποδοτικά. Γι’ αυτό λέμε ότι δεν είμαστε αρνητικοί σε όλα. Υπάρχουν ενεργειακές ανάγκες, αλλά υπάρχει και το περιβάλλον.
Το Καταφύγιο της Κατούνας και πίσω η κορυφή Τούρλα που θα ισοπεδωθεί
Οι θέσεις των μεγάλων εταιρειών
Μας εκθέσατε τα επιχειρήματα όσων εναντιώνονται σε ένα τέτοιο έργο. Η άλλη πλευρά που είναι υπέρ της τοποθέτησης ανεμογεννητριών σε τέτοια υψόμετρα, τι λόγους επικαλείται;
Η άλλη πλευρά επισημαίνει ότι έχουμε ανάγκη από ενέργεια, πρέπει να απεξαρτηθούμε από τους υδρογονάνθρακες της Ρωσίας, από το φυσικό αέριο κ.λ.π. Πιστεύουν λοιπόν ότι αυτό θα επιτευχθεί με τις ανεμογεννήτριες. Αλλά δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, γιατί πρέπει να καλύψουμε τεράστιες επιφάνειες με αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκά. Η αιολική ενέργεια είναι καθαρά στοχαστική, παράγει όποτε φυσάει. Και ή θα πρέπει, όταν παράγεται, να διοχετεύεται κατευθείαν στο σύστημα ή να αποθηκεύεται σε ένα τεράστιο χώρο με μπαταρίες-φανταστείτε δέκα κοντέινερ σε μια ωραία κορυφή του Ασπροποτάμου.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των ανθρώπων που είναι υπέρ αυτών των έργων –και το έχουμε διαπιστώσει συζητώντας μαζί τους- είναι ότι κανείς τους δεν έχει ανέβει, ούτε έχει περπατήσει σε βουνό. Δεν έχει ζήσει κανείς την εμπειρία να ξεκινάς περπατώντας από ένα χωριό και να φτάνεις σε μια κορυφή.
Θα σας δώσω ένα ακόμη παράδειγμα για να καταλάβετε για τι ακριβώς μιλάμε: Είναι σαν να έρχεται κάποιος στην ήσυχη περιοχή σας που έχει εκατό σπιτάκια και να εγκαθιστά ένα μεγάλο εργοστάσιο, το οποίο θα κάνει θόρυβο, θα παράγει λύματα, φορτηγά θα πηγαινοέρχονται και θα φορτώνουν και θα ξεφορτώνουν διάφορα. Και επανερχόμαστε σ’ αυτό που ανέφερα προηγουμένως. Ότι δεν υπάρχει ένας εθνικός σχεδιασμός για την ενέργεια, όπως δεν υπήρξε ποτέ εθνικός σχεδιασμός για τις βιομηχανικές περιοχές και ο καθένας πήγαινε και έφτιαχνε την βιομηχανία και τη βιοτεχνία του όπου ήθελε. Κάτι παρόμοιο βιώνουμε και τώρα.
Ζούμε, όπως αντιλαμβάνομαι, την πλέον οξύμωρη κατάσταση. Έχουμε καταφέρει δυο βασικά διακυβεύματα, αυτό της διατήρησης της βιοποικιλότητας (αιτία της απώλειάς της η αλλαγή χρήση γης) και αυτό της αποτροπής της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αντί να βαδίζουν παράλληλα, να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο. Προσπαθούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον καταστρέφοντάς το;
Ναι γιατί κανείς μας δεν θέλει να βρεθεί η χρυσή τομή. Καταρχάς οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούμαστε με το θέμα είμαστε επαγγελματίες, άνθρωποι της αγοράς, γνωρίζουμε τις ανάγκες που υπάρχουν, είμαστε υπέρ των νέων τεχνολογιών. Αλλά όλα αυτά θα πρέπει κάπου να συγκλίνουν. Θα πρέπει να υπάρχουν όρια. Δεν είμαστε των άκρων. Αλλά να πάμε σε ένα βουνό, σε ένα παρθένο μέρος να εγκαταστήσουμε μια τεράστια βιομηχανία;
Η μέχρι τώρα εμπειρία από άλλα αιολικά πάρκα που έχουν σχεδιαστεί σε άλλες περιοχές της Ελλάδας τι λέει; Προχωράνε τα έργα παρά τις αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων;
Παρόμοιο έργο έχει γίνει στην Ελλάδα κάπου στην Κοζάνη. Άνθρωποι που το έχουν δει λένε πως είναι εξαιρετικά άσχημο. Στη δική μας περιοχή έχει δοθεί περιβαλλοντική άδεια για ένα έργο με ανεμογεννήτριες ισχύος 14MW στη θέση Σίφυλλα πάνω από την Πύρρα και τη Δέση και εκεί δεν ξέρουμε πως θα προχωρήσει, γιατί πλέον με το τελευταίο νομοσχέδιο για την ενέργεια, όλα αυτά τα έργα θεωρούνται υψίστης εθνικής σημασίας λόγω και της ενεργειακής κρίσης. Κάπου βρίσκουν και τον τρόπο να τα επιβάλλουν.
Αν όμως δεν αγωνιστούμε, θα πάμε πολύ εύκολα από τα 363 MW που έχουμε σήμερα στα 600 MW. Και θέλω να υπογραμμίσω ξανά την εικόνα που θα έχει ο επισκέπτης των Μετεώρων, πόσο θα υποβαθμιστεί το περιβάλλον και πόσο αυτή η εικόνα θα επηρεάσει τον τουρισμό της περιοχής. Και αναφερόμαστε σε μια περιοχή, αυτή των Μετεώρων που φέτος είναι η δεύτερη ή η τρίτη σε επισκεψιμότητα στην Ελλάδα.
Πόσο αισιόδοξος είστε για την έκβαση όλων αυτών των κινήσεων από τους πολίτες που θέλουν να προστατέψουν τις περιοχές τους;
Συνεχίζουμε έναν αγώνα που έχει ξεκινήσει από παλιά και ελπίζουμε πως θα τα καταφέρουμε. Έχουμε επικοινωνία και με άλλα αντίστοιχα δίκτυα πολιτών στην Ελλάδα, όπως αυτό στα Άγραφα, στο Σέλι, στα νησιά, στην Εύβοια –αυτή βέβαια έχει καταστραφεί- παρακολουθούμε τι έχει γίνει εκεί και προσπαθούμε να προλάβουμε πράγματα. Μακάρι να τα προλάβουμε.
Μπορείτε να ακούσετε ολόκληρη τη συνέντευξη του κ. Χρήστου Τελειώνη στα podcasts του διαλόγου. Αναζητήστε την στο https://www.trikalaonline.gr
