Κων/νος Ντουρτούνης Πρόεδρος Οδοντιατρικού Συλλόγου Τρικάλων:
Η στοματική υγεία είναι θεμελιώδης για τη διατήρηση της γενικής υγείας και ευεξίας
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας που γιορτάζεται στις 20 Μαρτίου ο Πρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Τρικάλων κ. Κωνσταντίνος Ντουρτούνης μας μιλά αναλυτικά για θέματα Στοματικής Υγείας, για την κατάσταση αναφορικά με την οδοντιατρική περίθαλψη στην Ελλάδα αλλά και για τα προβλήματα του κλάδου τον οποίο εκπροσωπεί.
Συνέντευξη στη Λένα Παπαντώνη
Αφορμή για τη συνέντευξή μας στάθηκε η ενημέρωσή μας ότι η 20η Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας. Μιλήστε μας λοιπόν λίγο γι’ αυτή.
Η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας καθιερώθηκε επίσημα το 2007 προκειμένου να εμπεδωθεί στον πληθυσμό η σημαντικότητα της στοματικής υγείας. Μέχρι το 2013 εορταζόταν στις 12 Σεπτεμβρίου ώστε να συμπίπτει με τα γενέθλια του ιδρυτή της Παγκόσμιας Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, Δρ Τσαρλς Γκοντόν. Τον Σεπτέμβριο του 2012, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της Ομοσπονδίας, η ημερομηνία μετατέθηκε στις 20 Μαρτίου. Η νέα ημερομηνία επιλέχθηκε ώστε να αντανακλά τα παρακάτω:
– Ένας ηλικιωμένος πρέπει να έχει συνολικά 20 φυσικά δόντια μέχρι το τέλος της ζωής του για να θεωρείται υγιής.
– Ένα παιδί πρέπει να έχει 20 νεογιλά δόντια.
– Οι υγιείς ενήλικες πρέπει να έχουν συνολικά 32 δόντια και 0 τρύπες στα δόντια τους (3/20, σύμφωνα με το σύστημα αναγραφής της ημερομηνίας στις ΗΠΑ).
Γιατί είναι τόσο σημαντική η στοματική υγεία;
Η στοματική υγεία είναι κάτι που ξεφεύγει κατά πολύ από το προφανές, από την πρώτη σκέψη, ότι αφορά στην υγεία των δοντιών και μόνο. Προφανώς και η υγεία των δοντιών συμπεριλαμβάνεται στον ορισμό της στοματικής υγείας αλλά δεν είναι μονάχα αυτό. Σκεφτείτε απλά ότι πλήθος ασθενειών-άνω των 1000 εκ των οποίων οι 800 συστηματικές!- εκδηλώνονται στην στοματική κοιλότητα, με πολλές από αυτές να εμφανίζονται εκεί ως πρώτη εκδήλωση μιας νόσου που έχει ήδη προσβάλλει ή θα προσβάλλει άλλα όργανα ή συστήματα. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι ο οδοντίατρος-τον οποίο θα έπρεπε καλύτερα να αποκαλούμε ιατρό της στοματικής κοιλότητας-είναι πολλές φορές ο πρώτος που θα υποψιαστεί ή θα διαγνώσει μια σοβαρή συστηματική νόσο. Με απλά λόγια οι οδοντίατροι δεν σώζουν μονάχα δόντια αλλά, συχνά και ανθρώπινες ζωές.
Ταυτόχρονα τα μικρόβια που βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα μπορούν υπό συνθήκες να μεταναστεύσουν, μέσω της αιματικής κυκλοφορίας και να προσβάλλουν άλλα ζωτικά όργανα όπως η καρδιά ή οι νεφροί. Επομένως η διατήρηση της στοματικής υγείας αποτρέπει από τέτοιες καταστάσεις.
Εξυπακούεται πως η έλλειψη δοντιών επηρεάζει τη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος –μιας και η στοματική κοιλότητα είναι η αρχή του πεπτικού συστήματος.
Είναι δε αυτονόητο ότι ένα αντιαισθητικό χαμόγελο μπορεί να αποτελεί αιτία κοινωνικής ανασφάλειας, να ενισχύει αντικοινωνικές συμπεριφορές και να οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση πολλές φορές δε, ακόμη και σε κατάθλιψη.
Συνοψίζοντας θα σας πω ότι σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. η στοματική υγεία είναι θεμελιώδης για τη διατήρηση της γενικής υγείας και ευεξίας και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ποιότητα ζωής, την ατομική και συλλογική ευημερία
Η μαγική συνταγή για τη διατήρηση της στοματικής υγείας είναι η πρόληψη
Επομένως τι πρέπει να κάνει κάποιος ώστε να διατηρεί ένα υγιές στόμα;
Η μαγική λέξη, η μαγική συνταγή αν θέλετε είναι μία. Πρόληψη! Ήδη γνωστή από την αρχαιότητα και με κύριο υποστηρικτή τον Ιπποκράτη, η έννοια της πρόληψης κατέχει εξέχουσα θέση στην Ιατρική επιστήμη. Ειδικά η πρόληψη προς διατήρηση της στοματικής μας υγείας επιτυγχάνεται με πέντε ουσιαστικά βήματα, που πρέπει να εμπεδώσει ο καθένας από εμάς:
1.Βούρτσισμα των δοντιών τουλάχιστον πρωί- βράδυ (ιδανικά μετά από κάθε γεύμα) και με βάση τις οδηγίες του οδοντιάτρου μας.
2.Υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, όπου εκτός της προφανούς συμβουλής περί μείωσης της ζάχαρης πρέπει να αντιληφθούμε ότι αυτή πλέον «κρύβεται» σε πλήθος τροφών άρα οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί στις τροφές που επιλέγουμε οι οποίες ιδανικά πρέπει να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένες και πιο κοντά στη φυσική τους μορφή.
- Διακοπή, ή έστω σημαντικός περιορισμός, του καπνίσματος.
- Τακτική αυτοεξέταση του στόματος και επίσκεψη σε γιατρό αν κάτι μας προβληματίσει.
- Φυσικά τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο (ιδανικά δύο φορές το χρόνο) και όχι μόνο όταν πονάμε ή όταν «κάτι σπάσει»!
Ποια είναι η κατάσταση αναφορικά με τη στοματική υγεία των Ελλήνων σήμερα; Και τι απαντάτε σε όσους ισχυρίζονται πως οι οδοντιατρικές εργασίες είναι ακριβές;
Δυστυχώς όχι ικανοποιητική. Λίγο καλύτερη σε μικρές ηλικίες, διότι οι γονείς πλέον ενδιαφέρονται περισσότερο απ’ ότι οι παλαιότερες γενιές και πολλοί εξ αυτών έχουν τον οδοντίατρο στην ατζέντα των ιατρών που βλέπουν τα παιδιά τους, αλλά όχι ιδιαίτερα καλή σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ειδικά η δεκαετής οικονομική κρίση έχει αφήσει έντονα τα σημάδια στο στόμα των Ελλήνων διότι η απουσία της οδοντιατρικής, εδώ και δεκαετίες, από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα την καθιστά μια «ακριβή» ειδικότητα, με την έννοια ότι κάθε επίσκεψη στον οδοντίατρο επιβαρύνει αποκλειστικά τον ασθενή δίχως συμμετοχή κάποιου ταμείου στη δαπάνη. Το τονίζω αυτό διότι υπάρχουν ιατρικές ειδικότητες που το κόστος της θεραπείας είναι ανάλογο ή ενίοτε μεγαλύτερο αλλά δεν «φαίνεται» διότι υπάρχει ή πλήρης κάλυψη ή έστω συμμετοχή του ασθενούς με ποσοστό επί της παρεχόμενης υπηρεσίας και όχι εξ ολοκλήρου. Αυτό εν τέλει σχετίζεται και με την κατάσταση της στοματικής υγείας του πληθυσμού διότι έχει ως αποτέλεσμα η επίσκεψη στον οδοντίατρο να μην αποτελεί προτεραιότητα και να περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε περιπτώσεις ανάγκης-με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Φυσικά, ενώ κατανοώ απόλυτα αυτόν τον λόγο, δεν μπορώ να μην τονίσω ότι είναι εντελώς λάθος ως τρόπος σκέψης. Διότι αν το συνδυάσουμε με όσα προαναφέραμε περί πρόληψης αντιλαμβάνεστε ότι οι τακτικές επισκέψεις μπορούν να προλάβουν πιθανά προβλήματα εν τη γενέσει τους μειώνοντας σημαντικά τις ανάγκες θεραπείας άρα και το τελικό κόστος αυτής.
Αναφέρατε την απουσία κρατικής χρηματοδότησης. Απ’ όσο γνωρίζουμε η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ένα πρόγραμμα οδοντιατρικής φροντίδας με την ονομασία dentistpass.Πως κρίνετε την πρωτοβουλία αυτή και σε ποια φάση βρίσκεται αυτό;
Κατ’ αρχάς να τονίσω ότι προσωπικά θεωρώ απολύτως προσβλητική την ονομασία dentistpass όπως και το γεγονός ότι ενημερώθηκα για αυτή…ξαφνικά ένα πρωί από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων! Ως επιστήμονας, ως λειτουργός στο χώρο της υγείας, οιαδήποτε προσέγγισή της με όρους «κουπονιών» την χαρακτηρίζω επιεικώς απαράδεκτη. Σε ότι αφορά την ουσία πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτή η παροχή δεν είναι μαζική αλλά θα αφορά σε πρόγραμμα προληπτικής οδοντιατρικής αποκλειστικά για παιδιά 6-12 ετών. Απ’ ότι έχουμε πληροφορηθεί το προληπτικό «πακέτο» θα περιλαμβάνει εξέταση-καθαρισμό-φθορίωση. Πρόκειται για μια παροχή που, μάλλον, προκύπτει από πόρους του προγράμματος «Απόστολος Δοξιάδης»-αν και ομολογώ ότι οι πληροφορίες μας είναι συγκεχυμένες καθώς άλλοι την αποδίδουν σε χορηγία του Ιδρύματος Νιάρχου-θεωρητικά έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του σε βάθος τριετίας αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μια μόνιμη παροχή, ενταγμένη στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας. Να ξεκαθαρίσω ότι άπαντες θεωρούμε κάθε κίνηση προς την κατεύθυνση της παροχής οδοντιατρικής περίθαλψης ως θετική. Με την έννοια αυτή λοιπόν δεν είμαστε αντίθετοι και σαφώς θα την στηρίξουμε. Αυτό όμως που πρέπει οπωσδήποτε να αποσαφηνιστεί είναι πως η παροχή δεν είναι της κυβέρνησης αλλά των Ελλήνων οδοντιάτρων! Διότι εμείς κληθήκαμε να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας με βάση προκαθορισμένα τιμολόγια, δίχως να ερωτηθούμε ουσιαστικά. Το αποδεχτήκαμε λοιπόν όχι με γνώμονα το οικονομικό όφελος-που δεν είναι σημαντικό-αλλά την παροχή της ελάχιστης οδοντιατρικής μέριμνας στην ευαίσθητη αυτή ηλικιακή ομάδα.
Αν όχι dentistpass λοιπόν τότε τι θα θέλατε ως οδοντίατροι;
Τίποτε παραπάνω απ’ ότι ισχύει για κάθε άλλη ιατρική ειδικότητα! Ζητάμε εδώ και χρόνια την ένταξη της οδοντιατρικής στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα με συγκεκριμένο ποσοστό επί του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας, ένα ποσοστό που η Ομοσπονδία μας το έχει, κοστολογημένα με φειδώ, θέσει αρχικά στο ύψος του 5% αυτού. Είναι σαφές πως δεν μπορεί να καλυφθεί όλη η γκάμα των οδοντιατρικών εργασιών ή όλο το ύψος της δαπάνης αλλά θα ήταν σημαντικό για τον Έλληνα πολίτη να γνωρίζει πως υπάρχει μια κάποια συμμετοχή στη θεραπεία του. Γενικά αυτό που θέλουμε είναι η Πολιτεία να αντιληφθεί κάποια στιγμή τη σημασία της Στοματικής Υγείας. Ίσως είμαστε από τα τελευταία κράτη του Δυτικού κόσμου, αν όχι το τελευταίο, που είμαστε τόσο πίσω σ’ αυτό ή -για να το θέσω αντιστρόφως-τόσο ψηλά στην απαξίωση της Στοματικής Υγείας. Πρέπει να λάβετε υπόψιν ότι η Υγεία του Στόματος στη χώρα μας είναι θέμα των ιδιωτών οδοντιάτρων σε ποσοστό άνω του 95% μιας και οι δημόσιες οδοντιατρικές δομές είναι ελάχιστες, με ελλιπή εξοπλισμό και υποστελεχωμμένες σε θέμα προσωπικού. Η Πολιτεία λοιπόν κωφεύει συστηματικά στο εδώ και χρόνια αίτημά μας για πρόγραμμα ΕΣΠΑ που θα αποσκοπεί στην ανανέωση του εξοπλισμού των οδοντιατρείων της χώρας δίχως εξαιρέσεις, αστερίσκους και υποσημειώσεις ( Η συντριπτική πλειοψηφία των οδοντιατρείων είναι μονοπρόσωπα οπότε προϋποθέσεις όπως στο πρόσφατο ΕΣΠΑ για 2 εργαζόμενους αυτομάτως θέτει εκτός χρηματοδότησης σχεδόν το σύνολό τους). Και το τονίζω αυτό, δεν μιλάμε για μια ιδιοτελή κλαδική διεκδίκηση αλλά για κάτι που αφορά στον πληθυσμό, διότι, όπως προανέφερα, τα ιδιωτικά οδοντιατρεία είναι αυτά που παρέχουν την περίθαλψη άρα η επικαιροποίηση του εξοπλισμού τους είναι προς το δημόσιο συμφέρον. Πολλώ δε όταν μιλάμε για επιστήμονες που δεν προσεγγίζουν ευκαιριακά το επάγγελμά τους και άρα η όποια χρηματοδότηση θα είναι για αυτούς μια επένδυση ζωής-και το φέρνω αυτό σε αντιδιαστολή με τα χρήματα που δίνονται αφειδώς για καφετέριες και ταχυφαγεία με πεπερασμένο χρόνο ζωής.
Διακρίνω μια πικρία. Αυτό έρχεται λίγο σε αντίθεση με την πεποίθηση του κόσμου ότι οι οδοντίατροι απλά «δεν έχετε ανάγκη»!
Πολύ-και πολλοί- θα θέλαμε να είναι έτσι! Δυστυχώς οι «καλές εποχές» βρίσκονται βαθιά στο παρελθόν και η πλειοψηφία των συναδέλφων σήμερα αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με κάθε άλλο αυτοαπασχολούμενο. Το κόστος λειτουργίας των ιατρείων μας έχει εκτοξευθεί, μιας και υπάρχουν αυξήσεις σε κάθε πάγιο έξοδο –ενοίκια, ενέργεια, ασφάλεια, κόστος υλικών κλπ-δίχως αυτό να έχει μετακυλήσει στα τιμολόγια. Μπορεί ο κόσμος να χαρακτηρίζει τον οδοντίατρο «ακριβό» αλλά αν καθίσει να δει με προσοχή τι πλήρωνε πριν από 10 ή και 20 χρόνια και τι πληρώνει τώρα θα δει ότι ο οδοντίατρός του είναι ίσως ο μόνος που συνειδητά έχει απορροφήσει κάθε αύξηση που έχει προκύψει αυτά τα χρόνια-και όχι επειδή είχε κάποιο απεριόριστο περιθώριο κέρδους. Σκεφτείτε μονάχα αυτό. Οι οδοντίατροι ήταν πάντοτε εξαιρετικά ευαισθητοποιημένοι σε θέματα πρόληψης διασποράς λοιμώξεων- γάντια, μάσκες, αντισηπτικά, απολυμαντικά και αποστείρωση ήταν και είναι η καθημερινή ρουτίνα μας. Εν μέσω πανδημίας-όπου τα οδοντιατρεία ξεχώρισαν ως χώροι εξαιρετικής ασφάλειας!- το κόστος αυτών κυριολεκτικά εκτοξεύτηκε. Και παρ’ ότι τα μέτρα που λαμβάνονταν ήταν αυξημένα, άρα και τα έξοδα μεγαλύτερα, αυτό το κόστος δεν πέρασε στους ασθενείς.
Ξεπέρασε τα 100 χρόνια ο Οδοντιατρικός Σύλλογος Τρικάλων
Πείτε μας δυο λόγια και για το Σύλλογό σας. Βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχετε μια έντονη δραστηριότητα. Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;
Ο Σύλλογος υφίσταται από το 1921-τότε υπάρχει η πρώτη εγγραφή στο μητρώο μας -ήταν κοινός για Τρίκαλα και Καρδίτσα μέχρι το 1954 και σήμερα αριθμεί 122 μέλη. Έχω την τιμή να είμαι πρόεδρος από το 2017 και τη χαρά να προεδρεύω σε ένα ΔΣ που είναι ουσιαστικά μια ομάδα φίλων και άξιων συνεργατών. Ακολουθώντας λοιπόν πιστά το δόγμα ότι «η γνώση είναι ένα διαρκές και ατελείωτο ταξίδι» διοργανώνουμε όσες περισσότερες επιστημονικές/ενημερωτικές εκδηλώσεις είναι δυνατόν κάθε χρόνο. Τα τελευταία 5 χρόνια λοιπόν έχουν πραγματοποιηθεί 10 ημερίδες και ένα μεγάλο συνέδριο-και συνυπολογίστε ότι σ’ αυτά είχαμε και την αναγκαστική παύση των 2 ετών λόγω του κορωνοϊού. Είναι μια…επίδοση για την οποία είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι διότι συγκρίνεται με αυτές μεγαλύτερων και πολυπληθέστερων συλλόγων της χώρας. Κάθε μας εκδήλωση είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα της δια βίου μάθησης του Ινστιτούτου Επιστημονικών Θεμάτων της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας ώστε να πιστοποιείται επίσημα η γνώση που λαμβάνουν οι συμμετέχοντες. Γι’ αυτό και μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι οι Τρικαλινοί πολίτες μπορούν να αισθάνονται σιγουριά και ασφάλεια για την ποιότητα των υπηρεσιών που απολαμβάνουν στο νομό μας. Είναι τόσο υψηλό το επίπεδο των Τρικαλινών οδοντιάτρων και παράλληλα δεν υπάρχει κάτι από την γκάμα των οδοντιατρικών υπηρεσιών που να μην καλύπτεται από τα οδοντιατρεία του νομού ώστε δεν υπάρχει ο παραμικρός λόγος οι συντοπίτες μας να αναζητούν λύσεις για τα προβλήματά τους εκτός νομού ή-ακόμη περισσότερο- εκτός χώρας. Παρενθετικά να τονίσω ότι ο Έλληνας οδοντίατρος γενικά χαίρει τεράστιας εκτίμησης στο εξωτερικό και είμαστε τόσο περιζήτητοι που τα email όλων μας βομβαρδίζονται συνεχώς από προσφορές απασχόλησης στο εξωτερικό. Τέλος, ως Σύλλογος, προσπαθούμε να έχουμε και κοινωνική παρουσία διότι είναι πεποίθηση όλων μας ότι ένας επιστημονικός φορέας δεν είναι κάτι το αποκομμένο από την κοινωνία αλλά έχει την υποχρέωση να αποτελεί ενεργό κομμάτι της. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε προβεί σε διάφορες δράσεις όπως, ενδεικτικά, εθελοντική αιμοδοσία, παροχή βοήθειας στους σεισμοπαθείς του Τυρνάβου, συγκέντρωση χρημάτων για αναξιοπαθούντες συμπολίτες ενώ εσχάτως επιχειρήσαμε-αν και δεν είμαστε ικανοποιημένοι από την τελική συμμετοχή-να κάνουμε ένα μεγάλο άνοιγμα προς τους υπόλοιπους φορείς της περιοχής διοργανώνοντας μια ενημερωτική ημερίδα για το ασφαλιστικό με ομιλητή τον κ. Κουτρουμάνη. Γενικά μπορώ να πω ότι η όρεξή μας περισσεύει, υπάρχουν πολλά σχέδια στο μυαλό μας και αν όλα πάνε καλά τόσο οι συνάδελφοι όσο και οι συμπολίτες γενικότερα έχουν να περιμένουν πράγματα από εμάς.
(ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: εφημερίδα “διάλογος”, 20/3/2023)
