Ελένη Σταθοπούλου: Η συγγραφή είναι η ανάσα της ψυχής μου..

Ο γραπτός λόγος πάντα τη γοήτευε, την προκαλούσε να αφεθεί στη μαγεία του, ενώ με την ποίηση νιώθει να κεντά με τις λέξεις των στίχων μεταξοκλωστές…

 

Συνέντευξη για το site Lay out στην Ελπίδα Παπαδανιήλ

 

Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Ε.Σ. Δεν ήταν κάποια απόφαση, που πάρθηκε συνειδητά. Από μικρό κορίτσι με γοήτευε ο γραπτός λόγος και το μάθημα τής Έκθεσης ήταν το καλύτερό μου. Το να αποδίδεις με λέξεις όσα αντιλαμβάνεσαι, νιώθεις, σκέπτεσαι ή φαντάζεσαι είχε για μένα μια ιδιαίτερη μαγεία και πάντα με προκαλούσε να του αφεθώ. Έτσι, μέσω του δρόμου της φιλολόγου, που ακολούθησα, και της διδασκαλίας του μαθήματος των Νέων Ελληνικών, η παραγωγή του ήταν η ανταπόκρισή μου στην πρόκληση της ικανοποίησης, που μου έδινε. Η συγγραφή προέκυψε αβίαστα από τον τρόπο ζωής μου κι έγινε η ανάσα τής ψυχής μου.

Τι σας αρέσει να γράφετε;

Ε.Σ. Μου αρέσει να γράφω ποίηση, να κεντώ λέξεις σε στίχων μεταξοκλωστές. Επιχειρώ μέσα από τα ποιήματα να δείξω συναισθήματα κι όνειρα, να δώσω ελπίδα κι απαντοχή στις ξερές μέρες μας. Καταγράφω την ασχήμια των καιρών μας και την υφαρπαγή του δικαιώματος του Ανθρώπου, ως υψίστη Αξία, να ζει με αξιοπρέπεια τη ζωή του, χωρίς τον Φόβο και την Ενοχή, που οι διαχειριστές της Εξουσίας επιδιώκουν να εμβάλλουν στη σκέψη και στην ψυχή του. Όμως, έχω εκδώσει ήδη και δυο μυθιστορήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με τις εσωτερικές διαδρομές και το κατά πόσο τα αδιέξοδα και τα παραγνωρισμένα αρνητικά συναισθήματα ευθύνονται για τα αυτοάνοσα και την κατάθλιψη. Το δεύτερο έχει χαρακτηριστεί αστυνομικό. Όμως άνετα θα μπορούσαμε να το πούμε πολιτικο-κοινωνικό ή ιστορικό, που, επειδή δεν του λείπει η αστυνομική έρευνα και το ύφος το ανάλογο, μπορεί και να καταταχτεί και στα πολιτικά θρίλερ.

Από πού εμπνέεστε τις ιστορίες σας;

Ε.Σ. Τα ερεθίσματά μου βρίσκονται στα δικά μου βιώματα, αλλά και στα βιώματα άλλων. Μου αρέσει ν΄ ανατρέχω στις ιστορίες ανθρώπων προηγούμενων γενεών, που φτάνουν σε μένα, και να τις αναβιώνω μέσα από τα γραπτά μου. Φυσικά, αυτές τις πλάθω με τη φαντασία μου και χαίρομαι που τις ζωντανεύω.

Η ποίησή σας χαρακτηρίστηκε ως « Ποίηση αλήθειας και ανθρωπισμού»… Πόση γοητεία κρύβει η αλήθεια; Την αντέχουν οι άνθρωποι σήμερα ή προτιμούν το ροζ συννεφάκι;

Ε.Σ. Ναι, ως ποίηση αλήθειας και ανθρωπισμού χαρακτηρίστηκε κύρια το πρώτο μου βιβλίο “αλήτης φλοίσβος” για τα όσα τόλμησα να μιλήσω με τα ποιήματά των τριών συλλογών, που περιλάμβανε. Η πραγματικότητα, που ταυτίζεται με την αλήθεια, νομίζω ότι με το σκληρό και παγερό της πρόσωπο δεν γοητεύει την ψυχή, που αναζητά χαρά, όνειρο κι αγάπη. Όμως, κι αυτή η ζοφερή πραγματικότητα μπορεί να δειχθεί με την ποίηση και να συγκλονίσει με τη δύναμη που οι στίχοι διαθέτουν. Όσο κι αν δεν αντέχουμε την ασχήμια κι εξ αυτού δεν την προτιμάμε και φυσικό είναι να βολευόμαστε σ΄ ένα ροζ συννεφάκι, η προσέγγιση της επίπονης αλήθειας μέσω τής ποίησης γίνεται ευκολότερα. Μπορεί να κινητοποιήσει συναισθήματα και με το βάπτισμα του ανθρώπου σ΄ αυτά να οδηγήσει στην κάθαρση. Άλλωστε αυτός ήταν και ο στόχος των αρχαίων τραγωδιών και το κατάφερναν.

 

Ένα από τα συμπτώματα της εποχής, απόρροια του παρατεταμένου εγκλεισμού είναι και η κατάθλιψη.

Ε.Σ. Η κατάθλιψη είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Παρουσιάζεται σ΄ όλες τις κοινωνίες όλων των χρονικών περιόδων. Μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση, την αλλαγή τού ρυθμού ζωής και την απαξίωση του Ανθρώπου ως αυταξία, η κατάθλιψη πήρε τη μορφή επιδημίας. Στις μέρες αυτές, εξαιτίας του παρατεταμένου εγκλεισμού, κινδυνεύει να γίνει επίφοβη πανδημία. Ο φόβος τού θανάτου, εξαιτίας τού κορωνοϊού, έχει οδηγήσει σε συμπεριφορές πανικού, καχυποψίας και τρόμου. Η απώλεια της ανθρώπινης επαφής και της αμεσότητας του λόγου, που εκπορεύεται από το στόμα και τώρα, με τη χρήση της μάσκας, είναι φραγμένο, η τηλεργασία και ο νέος τρόπος ζωής μέσα στον οποίο αναγκάζεται να λειτουργήσει ο σημερινός πολίτης συντελούν στο να νιώθει ψυχικά κακοποιημένος. Σ΄ αυτή τη νέα κατάσταση απουσιάζει η χαρά και συσσωρεύεται μεγάλος θυμός, εξαιτίας του εγκλεισμού, που επιβάλλεται ως αναγκαίος χάριν της σωτηρίας, της ανυπαρξίας οριζόντων και του ελέγχου βούλησης και συναισθημάτων. Έτσι, όλα αυτά τ’ αρνητικά συναισθήματα μαζεύονται κι απωθούνται στα μύχια της ψυχής. Μένοντας εκεί σωρωμένα την πλημμυρίζουν με σκοτάδι κι αναδίνουν δυσωδία κατάθλιψης. Πουθενά φως, ζεστασιά κι ομορφιά αποδοχής.

«Από την Πολιανή στο Μεσολόγγι», ένα διήγημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Πως αποφασίσατε τη συγγραφή του; Ακολούθησε κάποια περίοδος έρευνας όσο αφορά στα γεγονότα, στην εγγύτητα των πληροφοριών που είχατε συλλέξει; Υπάρχουν στοιχεία μυθοπλασίας μέσα στο διήγημα;

Ε.Σ. Το διήγημα “από την Πολιανή στο Μεσολόγγι” αποφάσισα να το γράψω για τον επετειακό τόμο “από το ΄21 στο 2021” τής Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων. Είναι εμπνευσμένο από πραγματικό γεγονός, που αναφέρεται στ΄ απομνημονεύματα τού Ιταλού αξιωματικού τού Ιμπραήμ Giovani Romei, Αυτός σ΄ ένα σκλαβοπάζαρο, μετά την ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου εξαγόρασε από έναν Άραβα ένα βρέφος λίγων μηνών και δυο μεσόκοπες γυναίκες. Ύστερα τις ελευθέρωσε δίνοντάς τους το μαζί και με μια κατσίκα, για να το ταΐζουν. Από κει και πέρα το διήγημα είναι προϊόν μυθοπλασίας. Όμως, για να μπορέσω να παρουσιάσω τους ήρωές μου στη χρονική περίοδο, που λαμβάνουν χώρα τα συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα, και στους συγκεκριμένους χώρους, προηγήθηκε έρευνα για την οποία αφιέρωσα αρκετό χρόνο. Είναι αδύνατον να πλάσει κανείς μια ιστορία, αν δεν γνωρίζει καλά και λεπτομερώς τον χωρόχρονο στον οποίο αυτή θα διαδραματιστεί και θα κινηθούν οι ήρωές του.

Και η πορεία του διηγήματος δε σταματά εδώ… γνωστός σκηνοθέτης ανέλαβε τη μεταφορά τους σε ταινία, πείτε μας λίγα λόγια για αυτή τη συνεργασία…

Ε.Σ. Τελικά, και τα γραπτά κείμενα, μόλις φύγουν από τα χέρια τού συγγραφέα, έχουν τη δική τους πορεία και τη δική τους τύχη. Το διήγημά μου “από την Πολιανή στο Μεσολόγγι” άγγιξε και προκάλεσε τον γνωστό σκηνοθέτη και σεναριογράφο Σταύρο Παρχαρίδη κι ετοιμάζει ένα συγκλονιστικό σενάριο, προκειμένου να γυριστεί σε ταινία μεγάλου μήκους. Η δουλειά, που ετοιμάζει, ξεπερνά κάθε δική μου προσδοκία και βρίσκεται στο στάδιο της χρηματοδότησης.

Ετοιμάζετε κάτι νέο;

Ε.Σ. Ναι. Αυτή την περίοδο τού εγκλεισμού τελείωσα ένα αστυνομικό μυθιστόρημα εποχής που θέλει να δείξει πως το έγκλημα και η αρνητική του ενέργεια ταξιδεύουν στον χρόνο, αναπαράγοντάς το. Ώσπου ο εγκληματίας να ζεματιστεί στο καμίνι τού δικού του πόνου του για την κατακρεούργηση των δικών του συναισθημάτων και να λυτρωθεί. Εκεί σταματά και η κατάρα.

Πως ένας συγγραφέας δημιουργεί στον αναγνώστη συνεχή αγωνία;

Ε.Σ. Αυτό είναι το ζητούμενο για κάθε συγγραφέα και το μυστικό τής τέχνης του. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη υπόδειξη ή φόρμα. Ο αναγνώστης πρέπει να κρατιέται σ΄ εγρήγορση μέσω συνεχών προκλήσεων και ατμόσφαιρας μυστηρίου, που πλανάται πάνω από τις ζωές των ηρώων. Εκπλήξεις, ανατροπές, μυστικά που έρχονται στο φως, ερωτήματα, που απαντώνται, ασήμαντα σημάδια που ρίχνονται αθώα και προχωρώντας αποδεικνύεται ότι είναι ψηφίδες μιας καλοφτιαγμένης σύνθεσης και συναισθήματα καλά κρυμμένα, που κινούν περίεργες συμπεριφορές και στο τέλος αποκαλύπτονται. Πιστεύω ότι η κορύφωση της αγωνίας είναι αποτέλεσμα της ικανότητας του συγγραφέα να στήνει μέσω των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών των ηρώων του ένα ενδιαφέρον παιχνίδι καλού και κακού. Αυτό φορτίζει ανάλογα τον αναγνώστη και τον κάνει να λαχταρά οπωσδήποτε την ανακούφιση μέσω τής δικαίωσης και κάθαρσης.

Πανδημία, εγκλεισμός… έπαιξε κάποιο ρόλο η τέχνη σε αυτή την περίοδο;

Ε.Σ. Μέγιστο θέμα για συζήτηση. Πανδημία, εγκλεισμός, μάσκες, εισπνοή τής εκπνοής, απαγορευτικό, αδυναμία επαφών, φόβος, τρόμος, πανικός, ζωή που δεν τη ζεις, για να μην πεθάνεις, τηλεργασία, τηλεμαθήματα, μοναξιά, διχασμός, πρόστιμα, έλλειψη χαμόγελου. Αυτή είναι η πραγματικότητα, που ζήσαμε και ζούμε ακόμη. Και η τέχνη με τους ανθρώπους της να στέκει εκεί, στο μετερίζι της ομορφιάς και της αρμονίας, και να παλεύει στους καιρούς της ξηρασίας να δροσίσει λίγο τις ψυχές μας. Η τέχνη ήταν και είναι πάντα θεματοφύλακας του πολιτισμού. Διατηρεί τις σπίθες της ελευθερίας και της ανθρωπιάς σε καιρούς δύσκολους, χουχουλιάζοντας με ανάσα φωτός τις ψυχές μας. Αυτόν τον καιρό τού πανικού και των φοβιών, αν και παραγκωνισμένη, ήταν και είναι πάντα παρούσα, για όσους την αναζητούν ως καταφύγιο.

Η πολιτεία, από τη δική της μεριά, διαχειρίστηκε σωστά τον τομέα του πολιτισμού;

Ε.Σ. Το ερώτημά σας είναι δύσκολο ν΄ απαντηθεί. Πιστεύω, από την εμπειρία μου στα Λύκεια που υπηρέτησα, ως απλή καθηγήτρια, ότι η πολιτεία ελάχιστα ενδιαφέρεται για τον τομέα τού πολιτισμού. Επειδή τα πολιτιστικά αγαθά συντείνουν τα μέγιστα στην ευαισθητοποίηση και διαμόρφωση προσωπικοτήτων ελεύθερων κι αυτοδύναμων, ικανών να άρχουν και να άρχονται. Όμως, κάτι τέτοιο δεν συμφέρει, καθότι δεν βοηθά στον έλεγχο σκέψης και συναισθημάτων και στην πρόκληση φόβου στους πολίτες. Θεωρώ ότι η πολιτική βούληση δεν μπήκε καν στον κόπο να κοιτάξει με ζεστασιά προς τους ανθρώπους-παραγωγούς αυτών των πολύτιμων αγαθών.

Πως βλέπετε τα πράγματα να εξελίσσονται στη ¨μετά Covid¨ περίοδο;

Ε.Σ. Βλέπω να έρχεται μια άλλη εποχή, που σαφώς δεν θα είναι η ίδια με αυτή που εμείς, τουλάχιστον, οι παλαιότεροι ξέραμε. Ο τρόπος εργασίας αλλάζει, η αμοιβή αλλάζει, ο εργαζόμενος είναι χωρίς δικαιώματα και στο έλεος τού εργοδότη, οι νόμοι ελάχιστα προστατεύουν τον πολίτη, οι νέοι διστάζουν να ζήσουν τη ζωή τους, τη χαρά και την ανακούφιση δεν την βρίσκουν πουθενά. Φόβος και τρόμος παντού. Έλεγχος κάθε ελεύθερης έκφρασης, που δεν αφορά μόνο τη σκέψη, αλλά εκτείνεται, ολοένα και περισσότερο, και στα συναισθήματα. Οπότε, αναρωτιέται κανείς τι απομένει μη ελεγχόμενο στο σύγχρονο άτομο σ΄ αυτή την τωρινή ηγεμονία τεχνοκρατών, οικονομολόγων και προπάντων ειδικών, που προβάλλονται με αλαζονεία ως σωτήρες

Τι μήνυμα θα στέλνατε στους αναγνώστες;

Ε.Σ. Αφού δώσω από ψυχής στους αναγνώστες σας την αγάπη μου θέλω να μοιραστώ μαζί τους λίγες σκέψεις μου και ταυτόχρονα να τους στείλω και το μήνυμά μου. Κάθε άνθρωπος ζει στον χρόνο του και στην εποχή του. Αυτό δεν αλλάζει. Αυτή η εποχή μάς έλαχε και σ΄ αυτή ζούμε. Σε εποχή στερημένη από ιδέες και σεβασμό στην αξιοπρέπεια τού ανθρώπου. Μίζερη κι ενοχική. Με διαχυμένο στον αέρα τον φόβο και τον τρόμο. Με το κρύψιμο πίσω από τις μάσκες και τα εμβόλια. Όμως, είναι σίγουρο ότι όλα θα περάσουν, γιατί τίποτα δεν μένει για πάντα. Με προσοχή ας καταφέρουμε να φοβίσουμε τον τρόμο και να παραμείνουμε εραστές της μαγείας των ονείρων μας, καταφεύγοντας στα λημέρια τού πολιτισμού. Εκεί θα διασώσουμε τον εαυτό μας και θα νιώσουμε ασφαλείς στη σιγουριά της ευψυχίας, που έχει άρωμα αρμονίας.

 

Λίγα λόγια για την Ελένη Σταθοπούλου

Η Ελένη Ι. Σταθοπούλου, με το φιλολογικό ψευδώνυμο Αιθερία, γεννήθηκε στη Θουρία Μεσσηνίας το 1954 από πατέρα Ναυπλιέα και μητέρα Θουριώτισσα. Αποφοίτησε από το Λύκειο Θηλέων Πύργου και στη συνέχεια από το Ιστορικό και Αρχαιολογικό τής Φιλοσοφικής Αθηνών και το Νομικό Τμήμα τής Νομικής Αθηνών. Υπηρέτησε σε Δημόσια Λύκεια για τριάντα έτη.

Από τον Οκτώβριο τού 2004 συνέλαβε την ιδέα και υλοποιεί έκτοτε την έκδοση μιας τριμηνιαίας εφημερίδας για την ιδιαίτερη πατρίδα της με τίτλο ‘Θουρία”. Με την ενασχόλησή της με όλα τα είδη τέχνης του λόγου εμφανίζεται στο χώρο των γραμμάτων και γίνεται αποδεκτή στο ευρύ λογοτεχνικό κοινό.

Με το ψευδώνυμο Αιθερία, στις αρχές τού 2015, εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο “αλήτης φλοίσβος”, απ΄ τις εκδόσεις “Η φωνή τών Πειραιωτών”, που περιέχει τρεις ποιητικές συλλογές με σαρανταπέντε ποιήματα.

Στα τέλη τού ίδιου χρόνου εξέδωσε το μυθιστόρημα με τίτλο “γεύση από νεράντζι”, το 2017 το αστυνομικό μυθιστόρημα με τίτλο “ουδέν αξιοσημείωτον” και τον Ιούνιο τού 2019 την ποιητική συλλογή “στην ανάσα τού φόβου”, όλα από την anima εκδοτική.

Email: [email protected]

Το τελευταίο διάστημα τα βιβλία της μεταφράζονται στα Αγγλικά, τα Ισπανικά και σε Ινδικές διαλέκτους από μεγάλο εκδοτικό οίκο ενώ το διήγημά της «Από την Πολιανή στο Μεσολόγγι» πρόκειται να μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη.

Σχετικές δημοσιεύσεις